Zekat'ın verildiği sınıfları inceliyorduk. Bir önceki yazımızda zekat'ın verildiği sınıfların ilk dört kısmını incelemiştik.Bu hafta da geriye kalan son dört sınıfı inceleyeceğiz.
5-Köleler(er-Rikab);Kendisine zekat'ın verildiği sınıflardan biri de kölelerdir. Ayette geçen er-Rikab kelimesi ise Mükatep olan veya olmayan bütün köleler için geçerlidir.(Mükatep;Özgürlüğüne kavuşmak için efendisi ile belli bir ücret ödeme karşılığında anlaşan köledir.)
Mensubu bulunduğumuz İslam dini insanların özgürlüklerinin ellerinden alınmasını ve köleleştirilmesini yasaklamıştır. Yüce Allah insanlara indirdiği bu dinle bütün kullarını köleliğin her çeşidinden uzak tutmuştur. Dinin beş temel esasından biri olan zekatın, kölelerin hürriyetlerine kavuşması için sarf edilmesini emretmesi, Allah Teala'nın ve onun gönderdiği İslam'ın, insan hürriyetine ne kadar değer verdiğini gösterir.
6-Borçlular(el-Ğarimin);Bunların hangi şekilde borçlanmış kişiler olduğu; borçlu olan her Müslümanın bu sınıfa dahil olup olmadığı hususunda fakihler arasında değişik görüşler vardır. Şafii ve Hanbelilere göre; ister kendi için olsun ister başkası için olsun fark etmez. Yani ister ibadet yolunda borçlansın ister günah yolunda borçlansın fark etmez. Hanefilere göre; borçlu, bir borç altında kalıp da borcunu ödedikten sonra nisap miktarı kadar malı olmayan kimsedir.
Malikilere göre ise; borçlu, kötülük ve sefahat için aldıkları dışında, insanlara borçlu olan kimsedir. Tabi, kişi sırf zekat almak için borçlu olmamalı, borcun içki, kumar ve benzeri işlerden dolayı olmamalıdır. Fakat kişi haram yollardan ötürü borçlanıp sonradan Nasuh tövbe etmiş ise bu şahsa zekat malından verilir.
Bu durum ile ilgili olarak peygamber efendimizde rivayet edilen birçok hadis vardır. Biz sadece bir tanesini paylaşalım;''Duasının kabul edilmesini ve sıkıntısının giderilmesini isteyen, sıkıntıda olan borçluya yardım etsin''diye buyurarak sıkıntıda olan borçluya yardımın faziletine işaret etmiştir.
7-Allah yolunda cihad edenler; Bunu ifade etmek için ayet-i kerimede''fi sebilillah'' ifadesi kullanılmıştır. İslam Âlimleri bu sınıfı ikiye ayırmışlardır;1-Hususi manayı gerektirenlerdir ki bunlar;'gaziler, mücahitler ve hacılar'dır.2-Genel manayı gerektirenler; Kendilerini ilme vakfedenler, ilim tahsili, yollar, hastaneler, camiler, kaleler bu sınıfın içine girer demişlerdir.
Allah yolunda ibaresinin içine Allah için olan her şey dahil olmalıdır. Manayı dar tutup sadece harp meydanında cihat eden Müslüman'a zekat verilir şeklinde düşünülmemelidir. Tabi, bunlar arasında derece farkı vardır. Savaş meydanında canla başla savaşan kişi ile Günlük hayatta kendisini farklı hizmet alanlarında(İslami kurumda çalışma, İslami yayın yapan TV ve radyolarda sırf Allah için çalışma, sadece İslam'a hizmet için açılmış dergi ve gazetelerde çalışma vb.) İslam'a vakfeden kişi bir değildir. İslam bu sınıfı zekat verilen gruplara dahil ederek Allah için çalışan kişilerin geçim kaynağını sağlama alıp İslami çalışmayı güçlendirmiştir.
8-Yolcu(ibn's-sebil);Zekat'ın verileceği sınıflardan biri yolcu yani yolda kalmışlardır. Allah'ın ayetlerini görmek için yeryüzünü gezen, ziyaret yapmak, ilim tahsil etmek ve Allah'ın emrettiği ve teşvik ettiği şeyleri yapmak üzere yola çıkan kişilere zekat malından verilir. Şafiilere göre, yolculuğa niyet edip maddi olarak yolculuk yapmaya imkanı olmayan kişiye daha kendi memleketindeyken dahi zekat malından bu kişiye verilir. Allah Teala birçok ayette yeryüzünde gezmeyi teşvik etmiştir. Bunlardan sadece bir tanesini hatırlatalım; 'De ki: yeryüzünde dolaşın da Allah'ın başlangıçta yaratmayı nasıl yaptığına bakın. Sonra Allah sonraki yaratmayı da yapacaktır. Şüphesiz Allah'ın gücü her şeye hakkıyla yeterdir''.(Ankebut-20)
İslam bu sınıfa da zekat'tan pay ayırarak Allah için yola çıkan kişinin yol azığı bitmesi durumda onlara yardımda bulunarak yollarına devam etmelerini sağlamıştır.
Evet, Aziz okurlar, zekat ile alakalı yazımızın sonuna geldik Rabbim cümlemize istifade etmeyi nasip etsin. Buradan şunu da söylemek gerekir; Ülkemiz ve Müslümanların yoğun olduğu birçok bölge ciddi manada ekonomik sıkıntı çekmektedir. Bunun tek çözüm yolu var o da ''İslami hükümlerin icra edilmesidir. 'Yeryüzünün huzuru, ekonomik olarak, siyasi olarak, kültürel olarak, her yönü ile İslam'a bağlıdır. İslam ile bağı olmayanın huzuru yoktur. Kürtçe tabir ile;''İnsan xelas nabe jı derda heta İslam nebe hakim'' Allah'a emanet olun.
