Bir önceki yazımızda gusül ve mahiyeti konusunu ele almıştık. Bu hafta da
teyemmüm abdesti, sebeplerini, uygulanışını ve teyemmümü bozan durumları konu
edeceğiz inşallah.
Teyemmüm sözlükte, bir şeyi kastetmek anlamına gelmektedir. Fıkıh dilinde ise
suyu alamama veya kullanamama durumlarında büyük veya küçük abdestsizliği
gidermek amacıyla temiz toprak veya yer kabuğundan sayılan bir maddeye sürülen
ellerle yüzü ve iki kolu mesh etmekten ibaret olan hükmi bir temizliktir.
İnsanoğlu yaşamını sürdürürken bazen imkânları kısıtlı olan süreçler yaşar. Bu
süreçler içerisinde su bulamama veya herhangi bir mazeret sebebiyle suyu
kullanamama durumu söz konusu olabilir. Bu durumda kolaylık dini olan yüce
dinimiz İslam bu durumu yaşayan Müslümanlar için temiz toprak ile
alabilecekleri teyemmüm abdestini istifadeye sunmuş olup Müslüman’ın ibadet
hayatına olan alternatifliğini bir daha ispat etmiştir.
Kur’an-ı kerimde teyemmüm ile ilgili ayette; ‘’Eğer hasta olup veya yolculukta olursanız
veya biriniz ayakyolundan gelirse veya kadınlarla temasta bulunur da su
bulamazsanız, temiz toprak ile teyemmüm edin. Onunla yüzlerinize ve kollarınıza
mesh edin’’(Maide-6)
Teyemmümün sebepleri;
1-Abdest veya gusle yetecek kadar suyun bulunmaması
2-Suyu kullanmayı engelleyen fiili
bir maniliğin bulunması veya suyu kullanmak için dinen geçerli olan bir
mazeretin bulunması. Yetecek suyun bulunmaması, Yürüyerek veya binek ile
rahatça gidilip gelinecek bir mesafeden daha uzak olması, suyolunda kendisine
zarar verebilecek bir tehlikenin bulunması, suya yetecek paranın bulunmaması,
suyu kullanmanın sağlık açısından uygun olmaması ve havanın veya suyun aşırı
derece soğuk olması gibi durumlarda kişi teyemmüm abdesti alabilir. Ve bu
durumda kişinin kendisi karar vermeli ve içinde bulunduğu vaziyeti iyi bir
şekilde değerlendirip bir kanaate varmalıdır.
Teyemmümün uygulanışı; Temiz, kuru
ve tozlu toprakla abdest alınabileceği gibi taş, kum, çakıl, tuğla, kiremit
gibi maddelerle de yapılabilir. İki elin iç yüzü, yüzün ve kolların meshi için
ayrı ayrı toprağa sürülür. Birincide iki elin içiyle yüzün tamamı, ikincisinde
sol elin içi ile sağ el ve kol, sağ elin içi ile sol el ve kol dirseklerle
beraber mesh edilir. Hanefi mezhebine göre; Su bulunmadığı ve mazeret hali
kalkmadığı sürece bir kimse aldığı teyemmüm ile dilediği kadar farz veya nafile
namaz kılabilir.Diğer üç mezhebe göre ise;Bir teyemmüm ile birden fazla farz
namaz kılınamaz.
Teyemmüm abdestini bozan durumlar;
1-Abdesti bozan ve guslü gerektiren durumlar teyemmümü bozar çünkü teyemmüm bu ikisinden bedeldir. Cünüp olan
kimse teyemmüm aldıktan sonra abdesti bozulursa yalnız abdesti bozulur cünüplük
hali geri gelmez.
2- Teyemmümü mübah hale getiren
haller kalktığı an teyemmüm bozulmuş olur.
3-Aldığı teyemmüm abdesti ile namaz
kılan biri namaz esnasında suyu görürse teyemmüm abdesti bozulur. Namazı
teyemmüm ile kıldıktan sonra su bulunursa kişinin kıldığı namazı iade etme
şartı yoktur. Şafii mezhebi bu durumda iadeyi gerekli görür. Namaz vakti
çıktıktan sonra suyun bulunması durumunda namazın iadesinin olmadığı hususunda
görüş birliği vardır.
Dinini bilip ona layıkıyla amel edenlere selam olsun. Allah’a emanet olun…
