Vücut ihtiyaç duyulan bu kolesterolü üretir. Ancak vücut kolesterole ihtiyaç duysa da kanda çok fazla yer alması kalp hastalıkları riskinin artmasına neden olabilir. Bu nedenle kolesterol dengesinin sağlanması sağlık açısından önemlidir. Bu içerikte; kolesterolün ne olduğunu cevapladıktan sonra kolesterolün belirtilerini, kolesterolün ne işe yaradığını, kolesterol değerlerinin neden yükseldiğini ve nasıl düşürüleceği gibi konuları işledik.
KOLESTEROL NEDİR?
Kolesterol, hücreler tarafından üretilen ve kanda bulunan, hormon üretimi, sindirim ve hücre zarı oluşumundan sorumlu lipid yağ türüdür. Mumsu yağ benzeri bir yapısı bulunan kolesterol, D vitamininin üretilmesine de destek olur.
İnsan vücudu, günde yaklaşık 1 gram civarında olan kolesterol ihtiyacının dörtte üçünü kendi üretir. Vücutta kolesterol üretiminin ana merkezi karaciğer organıdır. Zira günlük kolesterol üretiminin yaklaşık %70’ini karaciğer sağlar. Vücutta üretilen kolesterolün kalan kısmı da böbreküstü bezlerinde, ince bağırsakta ve üreme organlarında yapılır. Kolesterolün dörtte birlik
kısmı ise yumurta sarısı, peynir, et gibi hayvansal gıdalardan elde edilir.
Hücre dayanıklılığından sorumlu olan kolesterol yalnızca sağlık için değil, hayat için elzem olan bir maddedir. Zira üreyip çoğalmak dahi kolesterol vasıtasıyla gerçekleşir. Testosteron ve östrojen kolesterol olmadan üretilemez.
KOLESTEROLÜN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kandaki kolesterol seviyesinin yükselmesi bir takım belirtilere sebep olur. Bunlar arasında sayılabilecek olan yüksek kolesterolün belirtileri, göğüs ağrısı, bacaklarda ağrı ve karıncalanma, göz çevresinde yağ birikimine bağlı sarı bezeler, mide bulantısı, yorgunluk, yaraların geç iyileşmesi, baş dönmesi, nefes darlığı ve cilt solgunluğudur. Kolesterol aşırı yüksekse, hipertansiyon ve felç de kolesterolün bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
Kolesterol düzeyinin yüksek olduğunu gösteren semptomlar şunlardır:
- Göz kapakları ve çevresinde sarı yağ birikimi
- Göğüs ağrısı (anjina)
- Konuşma bozukluğu
- Bacaklarda karıncalanma ve ağrı
- Yüksek tansiyon
- Yaraların normalden geç iyileşmesi
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Nefes darlığı
- Ciltte solgunluk
KOLESTEROL NE İŞE YARAR? KOLESTEROLÜN GÖREVLERİ NELERDİR?
Kolesterolün görevleri arasında vücudu derinin altındaki mikroplara karşı korumak, alyuvarları ve sinir dokularını güçlendirmek, vücuttaki su dengesini ayarlamak vardır. Sağlıklı bir yaşam için kolesterol düzeyinin, olması gereken seviyede tutulması çok önemlidir. Kolesterolün vücuttaki işlevleri şu şekilde sıralanabilir;
- Hücre duvarlarının yapısına katkıda bulunur
- Bağırsakta sindirim safra asitleri oluşturur
- Vücudun D vitamini üretmesine izin verir
- Vücutta belirli hormonların (üreme-kortizol) üretilmesini sağlar
KOLESTEROL DEĞERLERİ NEDEN YÜKSELİR?
Kolesterol, karaciğerde üretilse de hayvansal gıdalar aracılığıyla vücuda alınır. Bu gıdaların aşırı tüketimi, trans yağ içeren besinlerle beslenmek yüksek kolesterolün oluşmasına sebep olur. Aşırı kilolu olmak ve hareketsiz yaşam biçimi de yüksek kolesterole neden olur. Fazla kilolu kişiler çoğunlukla yüksek bir trigliserit seviyesine sahiptir.
Kolesterol değerinin yükselmesini sebepleri şunlardır:
- Egzersiz yapmamak
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Şişmanlık
- Ailenin tıbbi geçmişi de kolesterolu yükseltebilir.
Bazı hastalıklar da kolesterolün artmasına sebep olabilir. Bunlar; tiroid bezinin yetersiz çalışması, karaciğer hastalıkları, böbreğin mikrobik olmayan iltihabi hastalıkları, şeker hastalığı, şişmanlık ve bazı ilaçlardır.
Kanda kolesterol ve LDL-kolesterolün yüksek olması hasta için risktir ve kolesterol yüksekliği bir kalp-damar risk faktörüdür. HDL-kolesterolün (iyi kolesterol) düşük olması da bir risktir. Zira bu riski taşıyan hastalarda kalp krizi, felç, damar tıkanması gibi hastalıkların ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir.
KOLESTEROL NASIL DÜŞÜRÜLÜR?
Kolesterol seviyesini dengede tutmak için beslenmeye önem göstermeli, doymuş yağları içeren hayvansal gıdalar, kırmızı et, tereyağı ve şarküteri ürünlerini tüketirken dikkatli olmalı, yağ kullanımında; zeytinyağı, fındık yağı, ayçiçek ve soya yağı tercih edilmesi gerekir. Kolesterolun düşürülmesi için en önemli 3 öge; egzersiz, diyet ve kilo kaybıdır.
KOLESTEROL NEYE SEBEP OLUR?
Kolesterolün yükselmesi mide bulantısı, konuşma bozukluğu, aşırı yorgunluk, göğüs ağrısı, nefes darlığı, uzuvlarda uyuşma veya ciltte solgunluk oluşması gibi belirtilere sebep olabilir.