Kalsiyum oksalat, ürik asit, struvit ve sistin olarak dört tür böbrek taşı bulunmaktadır. Farklı nedenlerden ortaya çıkabilen böbrek taşları; taşın tipine, büyüklüğüne ve bulunduğu yere göre farklı yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Peki Böbrek taşı belirtileri nelerdir?
BÖBREK TAŞI NEDİR?
Böbrek taşları, böbrekler veya idrar yollarında bulunan kristallerden oluşan sert ve katı birikintilerdir. Bu taşlar, mineral ve tuzlardan oluşur. Renal lithiasis veya nefrolitiyazis denilen böbrek taşları tek böbrekte oluşabileceği gibi her iki böbrekte de meydana gelebilir.
BÖBREK TAŞI NEDEN OLUR?
Böbrek taşı oluşumunda birden fazla etken rol oynayabilir. Çok az su içmek, diyabet, obezite, çok fazla tuz veya şeker içeren yiyecekler yemek, böbrek ve idrar yolu enfeksiyonları, ailede böbrek taşı öyküsü bulunması ve kilo verme ameliyatları böbrek taşının yaygın nedenleridir.
Böbrek taşına neden olan durumlar şunlardır:
Yetersiz sıvı alımı: Vücutta yeterli su olmaması böbrek taşı oluşmasında önemli bir etkendir. Gün içinde yeteri oranda su içilmemesi idrarla atılan taş öncüsü maddelerin yoğunluğunu artırır ve idrarı asidik hale getirebilir. Bu durumda böbrek taşı oluşumuna neden olabilir. Sıcak iklimlerde yaşayanlar ve çok fazla terleyenler de risk altındadır.
Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla böbrek taşı oluştuğu bilinmektedir.
Genetik: Ailede böbrek taşı geçmişi olması yani genetik unsunlar böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.
Daha önce böbrek taşı oluşan kişilerin tekrar böbrek taşı oluşturma ihtimali daha yüksektir. Özellikle 25 yaşından önce böbrek taşı oluşan kişilerde tekrarlayan böbrek taşları görülebilmektedir.
Beslenme de böbrek taşı oluşumunda etkili olabilir. Protein, sodyum veya şeker açısından yüksek bir beslenme düzeni böbrek taşına zemin hazırlayabilir. Yüksek protein düşük lif oranı içeren şekilde beslenmekten kaçınmak gerekmektedir. Özellikle yiyeceklerin çok fazla tuzlu tüketilmesi böbreklerden atılan kalsiyum miktarını artırır ve böbrek taşı riskini önemli ölçüde artırır.
Sindirim sistemi ameliyatı geçiren kişilerde risk oranı artabilmektedir.
Kilolu ve obezite hastası kişilerde böbrek taşı oluşabilir.
Polikistik böbrek ya da başka bir kistik böbrek hastalığı olan kişilerde böbrek taşı oluşma oranı daha fazladır.
Tek böbrekli olmak böbrek taşı oluşma riskini artırabilmektedir.
İdrarda sistin, oksalat, ürik asit veya kalsiyum oranlarının artmasına neden olan rahatsızlıklar böbrek taşı oluşumu riskini artırır.
Sıvı birikimini azaltmak için kullanılan ilaçlar, kalsiyum bazlı antasitler, bazı antibiyotikler ve ilaçlar böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Çok sık idrar yolu enfeksiyonu geçirmek, Crohn hastalığı, renal tübüler asidoz, hiperparatiroidizm, medüller sünger böbrek ve Dent hastalığı gibi rahatsızlıklar böbrek taşı oluşumu riskini artırır.
Uzun süre D vitamini ve kalsiyum takviyesi kullanmak böbrek taşlarının oluşumuna katkıda bulunabilmektedir.
BÖBREK TAŞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Böbrek taşları genellikle üreter yani idrar yoluna girdikleri dönemde belirti vermektedir. Böbrek taşının yaygın semptomları arasında bel ve sırt ağrısı, idrarda kan, mide bulantısı, kusma, ateş ve kötü kokan ya da bulanık görünen idrar yer alır.
Böbreğinde taş olan kişilerde genel olarak görülen belirtiler şunlardır:
Böbreklerin olduğu noktada, sırtta, kaburgaların altında, alt karın bölgesinde ve kasıklarda ağrı
İdrar yaparken yanma, ağrı ve sık idrar yapma ihtiyacı
İdrar renginde ve kokusunda değişiklik
Mide bulantısı ve kusma olabilir.
İdrar miktarında azalma
Yoğunluğu değişen idrar akışı
Böbrek taşı enfeksiyona neden olduysa idrar rengi bulanıklaşır ve koyulaşır. Ateş ve üşüme-titreme görülebilir.
Eğer böbrek taşının idrar yolunu tıkadıysa kişilerde ilerleyen dönemde böbrek fonksiyonunu kaybeder ve çift taraflı ise böbrek yetmezliği gelişebilir.
BÖBREKLERİ KORUYAN GIDALAR NELERDİR?
Fesleğen
Kereviz
Elma
Üzüm
Nar
Karpuz
B6 Vitamini (piroksin) takviyeleri de taş oluşumundan korunmada etkilidir. Barbunya fasulyesi kaynatma suyu, böbrek taşı problemlerini önlemek için etkili bitkisel tedavilerden biridir.
Böbrek Taşları Nasıl Tedavi Edilir?
Böbrek taşı tedavisi taşın bulunduğu bölge, büyüklüğü ve çeşidine göre değişebilmektedir. Böbrek taşlarının birçoğu özellikle 4 milimetreden küçük olanlar idrar yolu ile kendi kendine vücuttan atılabilir. Ancak küçük böbrek taşları da keskin ağrılara neden olabilmektedir.
