Fonksiyonel bir B vitamini olmasının yanında vücutta az da olsa depolanması dikkate değerdir. Bununla birlikte, ağırlıkla hayvansal gıdalarda bulunması vitaminin fazlalığını ve eksikliğini belirgin hale getirebilir. Ayrıca, besinlerin ve takviye edici gıdaların yüksek dozda kullanımı yüksekliğini gündeme getirebilir. Böylece, B12 yüksekliği zararları ortaya çıkarak istenmeyen sağlık problemleri gözlemlenebilir. Bu süreçte, B12 yüksekliğinin zararlarını ortadan kaldırmak için alanında bir uzmana danışarak tedavi planı çıkarılması önerilir.
B12 FAZLA OLURSA NE OLUR?
Kobalamin vitaminin bir kısmı kas, karaciğer ve farklı dokularda depolanabilir, ancak büyük bir çoğunluğu günlük olarak böbreklerden dışarı atılır. Bu doğrultuda, en yüksek kobalamin ihtiyacı hamilelik ve emzirme döneminde ortaya çıkar. Kan düzeyinde günlük alımlar gereğinden fazla olursa 4 mg'a kadar vücutta depolanan kobalamin sonrasında fazlalığını açığa çıkarak farklı belirtilerle kendini gösterebilir.
Vitamin B12 yüksekliği zararları kanda kobalaminin referans aralıklarının üzerinde çıkmasıyla açıklanır. Kan düzeyinde kobalamin seviyesi 232-1245 pg/mL olarak belirtilirken genellikle biyokimyasal referans aralığı 171.22 - 918.81 pmol/L olarak alınır.
Tekrarlı ölçümlerle kanda B12 seviyeleri 1245 pg/mL’den fazla çıkarsa B12 yüksekliği zararları yaşanmaya başlayabilir. Tüm bu bilgiler ışığında, gıda takviyesi ya da diyette alınan besinlerden dolayı B12 yüksekliği zararları oluşuyorsa kesildiğinde kısa sürede dengeye girebilir.
Ancak, devamlı olarak kobalamin değeri yüksek geliyorsa başka hastalıkların da habercisi olabilir. Tam tetkikle doktor kontrolünden gözden geçirilerek erken teşhiste avantaj sağlanabilir.
Genel olarak, B12 vitamini yüksekliğinin zararları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Cilt döküntüleri en belirgin hasarları arasındadır. Bu doğrultuda ciltte kızarma, rosacea, vücutta tamamen bir lekelenme, kaşıntı ve cilt kabarmaları sıkça gözlemlenebilir. Cilt üzerinde belirtilerin çok hızlı görülmesi B12 vitamini yüksekliği zararlarını ön plana çıkarır.
Gastroenterolojik problemlere bağlı olarak mide ve bağırsaklarda semptomlar gözlemlenebilir. Karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, hazımsızlık, şişkinlik, ishal gibi belirtiler göze çarpar. Eğer, yüksek şiddette belirtiler söz konusu olursa mide krampları ve ciddi ishal semptomları gözlemlenebilir.
Uzun süre kobalaminin yüksek dozda kullanımı bireylerin kas ve sinir sistemini olumsuz etkileyebilir. Bu durumda, bireylerde karıncalanma, hissizlik ve aşırı uyuşukluk hissi gözlemlenebilir. Çoğunluk bireylerde görülen bu belirtilerin vücudun sağ tarafında yoğunlaşarak sürekli bir hale gelebilir.
Beyin iletiminde stres seviyesini yükselterek panik atak, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik hastalıkları tetikleyebilir. Ruh halinde gerginlik oluşturması B12 yüksekliğinin zararlarından sadece biridir.
İnsomnia rahatsızlığı olarak bilinen uykusuzluk problemi kişide mevcutsa şiddetlenebilir. Kobalamin metabolizması doğrudan besinlerin parçalanarak enerjiye dönüşmesine destek olur. Bu sebeple, vücutta oluşan yüksek enerji normal uyku düzenini negatif etkileyerek uykusuzluk meydana getirebilir.
Vücutta demir bağlama seviyesinin artmasında ya da hemoglobin seviyesinin yükselmesinde kobalamin vitamini aracı bir moleküldür. Eğer, vitaminin yüksekliği oluşursa vücutta pıhtılaşmayı arttıran trombosit miktarının da artmasına neden olabilir. Böylece, damarda pıhtı oluşumu artabilir, kişide ani kalp krizleri, inme, damar tıkanıklığı ve felç gibi hastalıklar tetiklenebilir. Ayrıca, kalp yetmezliği kobalamin yüksekliği zararlarının ciddi sonuçlarından biri olabilir.
Kan yoğunluğunun artmasına neden olan kobalamin yüksekliği yüksek tansiyon, baş ağrısı ve baş dönmesi belirtileri gözlemlenebilir.
İştahın azalması, yorgunluk ve halsizlik hali, şişkinlik oluşması, akciğerde ödem oluşumu önemli belirtiler arasında yer alır.
VİTAMİN B12 YÜKSEKLİĞİ ZARARLARI NEDEN MEYDANA GELİR?
Vitamin B12 yüksekliği zararları vücutta ortaya çıkmadan önce bazı hastalıklar, beslenme şekli ve metabolik değişimler süreci tetikleyebilir.
Bu süreci tetikleyen unsurlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
B12 açısından zengin deniz ürünleri, yumurta, süt ve süt ürünleri, kırmızı et, kümes hayvanları gibi hayvansal kaynaklı gıdaların günlük olarak gereğinden fazla tüketilmesiyle oluşabilir.
Karaciğer hastalıklarında B12 yüksekliği zararları ortaya çıkabilir. Eğer, kişide akut karaciğer rahatsızlığı varsa karaciğerde hücrelerde depolanan kobalamin anormal bir şekilde yıkılarak kana yüksek oranda salınır. Diğer bir taraftan, kronik karaciğer rahatsızlıklarında günlük alınan kobalamin karaciğer hücrelerinde depolanamayarak kan düzeyinde değerleri yükselebilir. Bu bağlamda, karaciğer kanseri, siroz ve akut hepatit problemleri bu nedenlerden bazılarıdır.
Akciğer, lösemi, polisitemi, meme, böbrek ve bağırsak kanserlerinde kanda kobalamin seviyesi yükselebilir.
Bazı sistemik enfeksiyonel hastalıklar sürece zemin hazırlayabilir. Bu kapsamda, romatoid artrit, lupus, tifo, malarya gibi hastalıklar tetikleyici faktörler arasında yer alır.
Kan hastalıkları varlığında kobalamin vücutta yükselebilir. Myelodisplastik sendrom ve kronik myeloid lösemi bunlardan ciddi olanlarıdır. Ayrıca, hipereozinofilik sendromda alerji etkinin artması kanda kobalaminin artmasına neden olabilir.
