Kasım KEKLİK/Vanolay
Yeşilay: Sigara, alkollü içki diğer uyuşturucu gibi alışkanlıklar ile mücadele eden ve bütün zararlı alışkanlıklardan halkın ve bilhassa gençlerin korunması için yaptığı çalışmalarla kamuya hizmet veren bu sebeple de “Kamuya Yararlı Cemiyetler” arasında yer alan bir kurumdur.
Tütün, alkol, madde, teknoloji, kumar bağımlılarına ve yakınlarına, ücretsiz psikolojik ve sosyal hizmet desteği veriyoruz. Siz de aramıza katılın. UZMANIMIZDAN DESTEK ALIN YEDAM, Yeşilay Hizmetidir.
ALKOL BAĞIMLILIĞI NEDİR?
Dünya Sağlık Örgütüne göre, alkol bağımlılığı, alkolün yinelenen bir biçimde veya sürekli kullanımından kaynaklanan kullanım bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Amerikan Psikiyatri Birliğinin belirlediği DSM- 5 tanı ölçütlerine göre alkol bağımlılığı; on iki aylık bir süre içinde, aşağıdakilerden en az ikisi ile kendini gösteren, günlük hayatında belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sorunlu bir alkol kullanım örüntüsüdür.
Alkol bağımlılığının temel belirtileri arasında şunlar yer almaktadır
Kullanımı kontrol etme kabiliyetinin bozulması,Alkol kullanmayı bırakmak ya da denetim altında tutmak için sürekli bir istek ya da sonuç vermeyen çabalar olması,Alkol kullanımına diğer etkinliklere göre daha fazla öncelik verilmesi,İşte, okulda ya da evdeki konumunun gereği olan başlıca yükümlülüklerini yerine getirememe,Zararlarla veya olumsuz sonuçlarla karşılaşılmasına rağmen kullanıma devam edilmesiyle kendini gösteren güçlü bir alkol kullanma isteği,Alkolün gitgide eski etkisini kaybetmesi (tolerans geliştirilmesi),
SİGARA BAĞIMLILIĞI NEDİR?
Dünya Sağlık Örgütüne göre nikotin kullanım bozukluğu olarak da isimlendirilen tütün bağımlılığının temel belirtileri şunlardır:
- Kullanımı kontrol etme kabiliyetinin bozulması,
- Tütün kullanımına diğer etkinliklere göre daha fazla öncelik verilmesi,
- Zararlarla veya olumsuz sonuçlarla karşılaşılmasına rağmen kullanıma devam edilmesi ile kendini gösteren güçlü bir nikotin kullanma isteği,
- Nikotinin gitgide eski etkisini kaybetmesi (tolerans geliştirilmesi),
- Nikotin kullanımının kesilmesi veya azaltılması sonrasında yoksunluk belirtilerinin görülmesi,
- Tütünün etkilerinin sebep olduğu, alevlendirdiği, yineleyici toplumsal ya da kişiler arası sorunlar olmasına karşın tütün kullanımını sürdürme (Örneğin; tütün kullanımıyla ilgili olarak başkalarıyla tartışmalara girme),
- Yineleyici bir biçimde tehlikeli olabilecek durumlarda tütün kullanma (Örneğin; yatakta sigara içme),
- İşteki, okuldaki ya da evdeki konumunun gereği olan başlıca yükümlülüklerini yerine getirememe ile sonuçlanan, yineleyici tütün kullanımı (Örneğin; işini engelleme.)
SİGARA BAĞIMLILIĞININ TEMEL BELİRTİLERİ
Kolay kızma ya da öfkelenme
Baş dönmesi
İştah artışı
Kas kasılmaları
Tansiyon düşmesi
Uykusuzluk gibi belirtiler sayılabilir.
Çökkün duygu durum
Şiddetli nikotin alma isteği gibi belirtiler sayılabilir.
MADDE BAĞIMLILIĞI NEDİR?
Madde bağımlılığı Dünya Sağlık Örgütünün, 11. revizyonunu yayımladığı Uluslararası Hastalık Sınıflandırması El Kitabı’nda (ICD-11) madde kullanımına bağlı bozukluklar adı altında sınıflandırılmaktadır. Vücuda girdiğinde davranışsal, ruhsal ve beden üzerinde değişikliklere neden olan, bağımlılık yapabilen kimyasal maddelere bağımlılık yapıcı maddeler denir. Bu maddeler tıp kaynaklarında psikoaktif madde olarak geçmektedir.
BAĞIMLILIĞIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uzun süre kullanılan madde sebebiyle, fizyolojik ve psikolojik bağımlılık gelişmektedir. Kullanılan maddeden ötürü bireysel, toplumsal ve mesleki yaşamda bozulmalar ortaya çıkmakta ve tüm bunların sonucu olarak kişiler madde bağımlılığı hastalığına yakalanmaktadır. İş, okul veya ev hayatındaki temel sorumlulukları yerine getirememek, maddeyle ilgili yasal sorunlar veya var olan problemleri ağırlaştırmasına rağmen maddeyi kullanmaya devam etmek, madde kullanımına bağlı hayatın kötüleşmesi, verilebilecek önemli örneklerdendir.
Ancak burada özellikle dikkat edilmesi gereken nokta, madde kullanım bozukluğu teşhisi konulabilmesi için, madde kullanımının uzun bir dönemde sık sık tekrarlanması; alınan maddeye karşı tolerans gelişmesi, yani kişinin aynı etkiyi alma isteğiyle kullandığı maddenin azaltılması veya kesilmesi durumunda; kaygı, titreme, uykusuzluk ve huzursuzluk gibi birtakım belirtileri gidermek için maddeye ihtiyaç duyması gerekmektedir.