Milyonlarca öğrencinin katılacağı YKS ve LGS’ye sayılı günler kala uzmanlar; sınava girecek öğrencinin başarısını korumak açısından motivasyonun önemli olduğunu belirterek, ailelere sınava girecek adayın motivasyonunu korumak için önemli görevler düştüğünü belirtiyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Beyin Hastanesi Klinik Psikolog Cumali Aydın konuyla ilgili İLKHA muhabirine konuştu.
“Ailenin yaklaşımları ve söylemlerinin, öğrencinin motivasyonu üzerinde büyük etkisi olabiliyor”
Sınava girecek öğrencilerin motivasyonunun korunmasının sınav başarısı açısından çok önemli olduğuna değinen Yalçın, “Bu motivasyonun oluşabilmesinde ve sürdürülebilmesinde ailelerin yaklaşımlarının çok büyük etkisi var çünkü aileler bizim için yani anne ve babalarımız bizler için önemli duygusal kaynaklar. Ailenin; yaklaşımları, söylemleri, öğrencinin motivasyonu ya da davranışları üzerinde büyük etkisi olabiliyor. Bu noktada ailelerin yaklaşımlarında birtakım hususlara dikkat etmeleri gerekiyor.” dedi.
Sınav öncesinde ailelerin dikkat etmesi gerekenler nelerdir?
Ailelerin dikkat etmesi gereken noktalar hakkında konuşan Aydın, “Birincisi kıyaslayıcı ifadelerden oldukça uzak durmaları gerekiyor. Yani ‘falancanın oğlu şu kadar yapmış, filancanın kızı bu kadar puan yapmış ve net yapmış’ gibi çocuğu eksik hissettirecek ifadelerden mümkün olduğunca uzak durmak gerekiyor. Çünkü biz bu kıyaslamaları yaptığımız zaman çocuk motive olmaktan ziyade kendi eksikliğini görerek, kendine olan inancını sorgulamaya başlıyor. Bu durumda sınav başarısı üzerinde olumsuz etkiler gösterebilir, gösterebiliyor. O yüzden onu kıyaslamak yerine ‘elinden geleni yapacağına inanıyorum ve sana güveniyorum’ gibi daha destekleyici ve kıyaslamadan uzak yaklaşımlar sergilemek çok daha doğru olacaktır. O yüzden kıyaslamamak çok önemli. Bir diğer nokta sınava girecek öğrencilerin aileleri çocukları için çok fedakârlık yapıyorlar, bunları sınav öncesinde çocuğa söylememek ve onun yüzüne vurmamak çok önemlidir. Çocuğun zaten üzerinde var olan o sınav stresini daha yoğun hissetmesine neden olacak yükler yüklememek gerekiyor. O yüzden yaptığımız o iyilikleri, o güzellikleri belki daha sonrasında daha yapıcı bir şekilde konuşmak çok daha sağlıklı olabilir ki üzerinde fazla yük ve stres hissetmesin. Bir diğer nokta yapılacak şeylerden bir tanesi kendi kaygılarımızı çocuklara yansıtmamamız gerekiyor, ‘bak annenin babanın halini görüyorsun, bizim iyi olmamıza senin bu sınavda başarılı olmak çok önemli’ gibi bir tür sınav başarını kurtuluşumuz gibi göstermek çocuğun üzerindeki yükü artıracak ve bu da sınavda daha çok streslenmesine ve başarısının düşmesine neden olabilecek. O yüzden dikkatli olmak gerekiyor.” şeklinde konuştu.
“Sonuca değil, sürece odaklanmak lazım”
Aydın, değerlendirmesinin devamında; “Sonuca değil, sürece odaklanmak lazım. Yani ‘sınavdan sonra ne olacak, kazanamazsan ne olacak ya da kazanırsan ne olur?’ gibi noktaya bakmaktan ziyade bir yıl boyunca ya da 2 yıl boyunca elimden geleni yaptı uğraştım, çabaladım bundan sonrası da takdir diyerek bırakmak ve süreci görmek sonuçtan ziyade buraya odaklanmak çok önemlidir. Sınav öncesinde de rahatlayabilmesi için birtakım etkinlikler yapmakta da fayda var. Ne yapılabilir? Beraber gezilebilir, ortak sevilen çocukla beraber yapılabilir, onun da hoşuna giden aile ile ortak bir etkinlik yapılabilir. Böylece hem rahatlaması sağlanabilir hem de stresi azaldığı için biraz daha sınava girdiğinde daha motive ve daha kendine emin bir şekilde girebilmesine olanak tanınabilir. Ailelerin bu şekilde yaklaşımları göstermesi çocuğun motivasyonu konusunda faydalı olabilir.” tavsiyesinde bulundu.
“Ailenin, sınavı bir ölüm kalım meselesi görmemesi gerekiyor”
Ailelerin sınavı bir ölüm kalım meselesi olarak görmemesi gerektiği hususunda uyarıda bulunan Aydın, “Çocuk başaramayabilir ama ailenin; sınavı sınav olarak görerek bir ölüm kalım meselesi ya da çocukla ilişkilerimizde önemli bir kıstas olmadığını bilmesi gerekiyor. Yani onun sade sınav olduğunu hatırlamak ve kendi kaygılarını fark etmek biraz daha çocuğa yaklaşımda daha orantılı ve daha doğru yaklaşım sergilemelerine yardımcı olabilir.” ifadelerini kullandı.