Avşa'nın Tarihi ve Nüfusu
Avşa Adası, "Türkeli" adıyla da bilinse de, zamanla ismi Avşa olarak değişmiştir. 1965 yılında 1146 kişilik nüfusu bulunan adada, 2023 itibarıyla nüfus resmi verilere göre 2000, gayriresmi verilere göre ise 2500 kişidir. Ancak yaz sezonunda bu rakam Avşa Adası apart otellerinin dolmasıyla 200.000 kişiye kadar yükselmektedir. Tatil sezonunda adaya gelen ziyaretçilerin sayısı, 180.000'e kadar çıkabilmektedir.
Ulaşım ve Turizm
Avşa'da, yaz aylarında yoğun bir turist akını yaşanır. Yazın her gün Tekirdağ'dan 5 feribot, Erdek'ten 4 feribot, İstanbul'dan 5 deniz otobüsü ve İDO Avşa'ya ait bir arabalı gemi sefer yapmaktadır. Hafta sonları ise ekstra seferler eklenir. Bu sayede, Avşa Adası yaz boyunca oldukça kalabalık ve dinamik bir atmosfere sahiptir.
Avşa Adası'nda içme suyu kaynağı bulunmamaktadır. Bu nedenle içme suyu, deniz suyu arıtılarak temin edilmektedir. Bu sistem, adadaki hem yerleşimcilerin hem de tatilcilerin su ihtiyaçlarını karşılamak için sürekli çalışır. Ancak, bazı tatilciler için su kullanımı konusunda endişeler doğurabilmektedir.
Avşa Adası, gerek eğlence, gerekse dinlenme açısından pek çok imkân sunan bir destinasyon olarak popülerliğini sürdürmektedir.
Avşa Adası Tarihçesi
Avşa Adası'nın ilk yerli halkına dair yazılı bilgiler, ünlü coğrafyacı Strabon ve tarihçi Plinius'un eserlerinde yer almaktadır. Ancak ada, toprak yapısı açısından hiç bir zaman zengin olamamış ve bağımsız bir idareye sahip olamamıştır. Tarih boyunca, çevresindeki egemen güçlerin etkisiyle hareket eden adada, Hristiyan din adamları için bir sürgün yeri olarak kullanılma dönemi de yaşanmıştır. Bunun sonucunda, adanın büyük bir kısmı Orta Çağ boyunca boş kalmıştır.
Bugüne kadar adada herhangi bir sistematik kazı yapılmamış olsa da, yapılan bazı buluntulara göre adada avcılıkla geçinen ilkel topluluklar yaşamıştır. Anakara Kapıdağ Yarımadası ile bağlantısı kesilmeden önce, bu topluluklar yeni yaşam biçimleri geliştirerek tarım, besicilik ve balıkçılık gibi faaliyetlerle geçimlerini sağlamışlardır.
Avşa'nın İsim Geçmişi
Avşa Adası, tarih boyunca birçok farklı isimle anılmıştır. Kyzikos'lu Diogenes, Propontis adalarını anlatırken Ofiousa ile Fisia'yı birbirinden ayırmıştır. Plinius ise bu adayı Ophiussa olarak adlandırmıştır. Bizans döneminde adanın ismi Afousia olarak kullanılmıştır. 17. yüzyıl başında La Mottraye, adaya Pnagia adını vermiştir çünkü burada bir Meryem Ana Manastırı bulunmaktaydı.
1892 yılında, Gedeon'un Marmara Adaları üzerine yaptığı tarihi araştırmalar sonucunda, Patrikhane tarafından verilen vasiyetnamede adanın isminin Aosia olarak yazıldığı belirtilmiştir. Rumlar adayı terk etmeden önce ise Afissia ismini kullanmışlardır. Ayrıca, ada dönemsel olarak Araplar Adası olarak da anılmıştır.
Avşa Adası'nın günümüzdeki adı Türkeli olarak belirlenmiştir. Ancak zaman içinde, bu ismin Türkçeleştirilmiş hali olan Avşa kullanılmaya başlanmıştır. 2 Kasım 1991 tarihinde, Avşa Adası belediye statüsü kazanarak beldelere dönüştü. Sonrasında, 12 Kasım 2012 tarihinde kabul edilen 6360 sayılı yasa ile mahalle statüsüne geçmiştir.
Marmara Adaları ve Avşa Adası
Marmara Denizi'nin güney batısında, Marmara Adaları olarak bilinen üç büyük ada (Marmara, Avşa, Paşalimanı) ve dokuz küçük ada yer almaktadır. Bu adalar, yapı ve yer şekilleri açısından Kapıdağ Yarımadası'nın Marmara Denizi'ne uzanan birer uzantısı gibi görünmektedir. 4. Zaman döneminin sonunda deniz seviyesinin yükselmesiyle, alçak kesimlerin sular altında kalması sonucu, adalar anakara Kapıdağ Yarımadası'ndan ayrılarak bugünkü halini almıştır.
Adaların Coğrafyası
Marmara Adaları'nın en büyüğü olan Marmara Adası, orta kesiminde 700 metreyi bulan yüksekliğiyle dikkat çeker. Diğer adalar olan Paşalimanı, Avşa ve Ekinlik adaları ise genellikle 100-250 metre arasında değişen yüksekliklere sahip, basık ve yumuşak görünümlü yassı adalardır. Bu adalar, İstanbul'a yaklaşık 65 mil (104,840 km) uzaklıktadır.
Avşa Adası'nın Turistik Gelişimi
İstanbul'un kirli kıyılarından kaçmak isteyenler ve deniz tatili yapmak isteyen Ankaralılar, Marmara'nın bu güzel adalarına yönelmişlerdir. İlk başta, Marmara Adası'na yoğun ilgi gösterilmiş olsa da, adanın kıyılarındaki kumsalların azlığı ve hemen arkasındaki dik arazi yapısı nedeniyle ilgi Avşa Adası'na kaymıştır. Avşa Adası, sahip olduğu geniş, ince kumlu plajlar ve yumuşak arazi yapısıyla, tatilcilerin ilgisini çekmiştir. Ayrıca, Köy Kanunları sayesinde, konut yapımı daha serbestti (1992 yılında belediye statüsü kazandı).
1969'dan itibaren, Avşa Adası, Marmara Bölgesi'nin en önemli turistik merkezlerinden biri haline gelmiştir. Bu gelişme, adadaki köy ekonomisinin hızla büyümesine neden olmuş ve adayı cazip bir tatil yeri yapmıştır.
Coğrafi Özellikler ve Deniz Bağlantıları
Avşa Adası, Kapıdağ Yarımadası'na bağlıydı ve 4. Zaman sonunda deniz seviyesinin yükselmesiyle diğer adalar gibi anakaradan ayrıldı. Avşa Adası ile Marmara Adası arasındaki derinlik 35 metreyi bulur. Avşa ile diğer adalar arasındaki derinlik ise genellikle 16 metreyi geçmez. Özellikle Avşa ile Ekinlik Adası'nı birleştiren kara parçası, sadece 1-4 metre derinliğe sahiptir ve sakin havalarda bu bağlantı açıkça görülebilir.
Adanın batısında Hayırsız Ada yer almaktadır ve burada bir deniz feneri bulunur. Avşa Adası'nın zemin etütleri sonucunda, adanın granit taştan oluştuğu uzmanlar tarafından belgelenmiştir. Ayrıca, 17 Ağustos 1999'da yaşanan büyük deprem sonrası, adada herhangi bir yıkım olmamıştır.
Avşa Adası İklimi
Avşa Adası, Marmara Denizi'nin orta bölümünde yer aldığı için, bölgeye özgü iklim özelliklerini taşımaktadır. Ada, Akdeniz ikliminin birçok özelliğini yansıtırken, aynı zamanda Karadeniz ikliminin etkilerini de görmektedir. Kış aylarında, güneydeki Akdeniz üzerinde oluşan hava akımları ve kuzey cephenin güney doğru kaymasıyla batıdan gelen kar ve yağmur getiren siklonlar adayı etkisi altına alır. Yaz aylarında ise bu sistem değişir; güneşin görünürdeki hareketi ve Büyük Sahra'daki yüksek basınç kuşağı, Akdeniz üzerine yerleşir ve Marmara'yı etkisi altına alır.
Ortalama sıcaklık, yılın en soğuk ayında Ocak ayında en düşük seviyeye iner. Yaz döneminde, Basra Körfezi'nde oluşan alçak basınç ve Avrupa üzerindeki yüksek basınç nedeniyle, ada kuzeydoğudan rüzgarların etkisi altına girer. Ada, farklı iklim bölgesinin ortasında yer alması nedeniyle yazın bazen kısa süreli fırtınalarla karşılaşabilir. En sıcak ay, ortalama 24.6°C ile Temmuz olup, bu ayda sıcaklık zirveye ulaşır. Yağmur ise en çok Aralık ayında görülür. Adada kar yağışı nadir olup, çoğunlukla Ocak ve Şubat aylarında düşer.
Ekonomisi
Avşa Adası, İstanbul'a yakınlığı nedeniyle yerli turistler için cazip bir tatil destinasyonudur. Avşa'nın ekonomisi, turizm ile gelişmiştir. Konaklama sektöründeki çeşitlilik bölgeyi popüler tatil köyü yapmıştır.
Avşa Adası'nın Ünlü Koyları
Avşa Adası, pek çok güzel koyu ile ünlüdür. Bu koylara ulaşım zor olsa da, tekne veya binek araçları ile ulaşım mümkündür. Ada üzerindeki belli başlı koylar şunlardır:
- Mavi Koy
- Altınkum Koyu
- Manastır Koyu
- Tavşanlı Koyu
- Çınar Koyu
- Kumtur Koyu
- Atanaş Koyu
- Yiğitler Koyu
Avşa Adası'na Ulaşım
Avşa Adası'na ulaşım oldukça kolaydır. İstanbul'un Bostancı ve Yenikapı iskelelerinden İDO hızlı feribotları ile adaya ulaşılabilir. Ayrıca, Tekirdağ, Akport Limanı, Erdek ve yaz aylarında Narlı İskelesi'nden feribot seferleri düzenlenmektedir. Bu deniz yolları, adanın ulaşılabilirliğini artırmaktadır.
Kaynak : avsa.bandirma.com.tr