Van, Türkiye’nin en önemli şehirlerinden biridir. Doğu bölgesinin en büyük şehirlerinden biri olan kent, tarihi, doğal güzellikleri, yemek kültürü ve daha birçok yönüyle ön plana çıkmakta. Van il toprakları 19.069 km kare olan yüzölçümü ile Türkiye topraklarının %2,5’ ini oluşturur. Van, yüzolçümü bakımından Türkiye’nin 6. büyük ilidir. Peki, Van'ın tarihi yerleri nelerdir?
Tarihi zenginliği, doğal güzellikleri ile ön plana çıkan Van’da gezilip görülmesi gereken bir çok yer var. Tarihi yapılar, doğal güzellikler, coğrafi işaretli ürünler Van’da öne çıkan başlıklar arasında yer alıyor.
Türkiye’nin en turistik şehirlerinden biri olan Van her yıl on binlerce yerli ve yabancı turisti ağırlıyor. Van’ı merak eden bu turistler kentte hangi tarihi yerlerin olduğunu merak ediyor. Tarihi boyunca birkaç farklı medeniyete ev sahipliği yapmış olan Van kendine özgü farklı bir kimliği vardır. Sahip olduğu büyük göl, doğal güzellikleri ve tarihi mekanları birçok kimseyi cezbediyor.
VAN'IN TARİHİ YERLERİ NELERDİR?
Van’da gezilecek birçok farklı tarihi yer ve yapı vardır. Sizler için Van’da ziyaret edilebilecek tarihi yerleri derledik. İşte Van’ın tarihi yerleri ve detaylı özellikleri:
1- VAN KALESİ
Van Kalesi, Türkiye'nin doğusunda yer alıyor ve ziyaretçilerine nefes kesici bir manzara sunuyor. Bu tarihi yapı, Van Gölü'nün hemen yanında, Van şehrinin kalbinde bulunuyor. Kale, Urartular dönemine ait ve bu da kalenin 9. yüzyıla kadar uzanan bir tarihi olduğunu gösteriyor.
Van Kalesi içerisinde günümüzde birçok tarihi eser yer alıyor. Bunların içerisinde mezar, Urartular dönemine ait eski yazıtlar ve kilise öne çıkıyor. Kale içerisinde bulunan yazıtların Urartulara ait dil olan Urartuca yazılmış olması da dilin özelliklerini incelemek için eşsiz bir belge sunuyor. Van Kalesi, şehrin hakim noktasında yer aldığı için manzarası ile birçok kişiyi kendine hayran bırakıyor. 
2- AKDAMAR KİLİSESİ
Van Gölü’nün ortasında yer alan şirin bir kilise olan Akdamar, aynı zamanda üzerinde yükselen adası ile de birçok turistin odak noktası oluyor. Akdamar Adası’nda, 10. yüzyılda Ermeni Kralı I. Gagik tarafından inşa edilen ve aynı zamanda Surp Haç Kilisesi olarak bilinen Akdamar Kilisesi, tarihe ve kültürel alana ilgi duyan herkesi kendisine çekiyor.
3- SÜLEYMAN HAN CAMİİ
Süleyman Han Camii, Van’ın tarihi zenginliğini yansıtan bir eserdir. Cami, 16. yüzyılda Osmanlı döneminde Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan’a onarımı yaptırılıyor. Orta Kapı Mahalle sınırları içerisinde yer alan cami, kare planlı ve tek kubbeli olması ile dikkat çekiyor.
4- HÜSREV PAŞA CAMİİ
Van’ın en önemli eserleri arasında yer alan Hüsrev Paşa Camii, Van Gölü kıyısına yakın noktada yer alıyor. Hemen yanı başında yer alan Van Kalesi’nin gölgesinde yükselen cami, Van Beylerbeyi Köse Hüsrev Bey döneminde yaptırıldı. 1567 yılında II. Selim döneminde yaptırılan camii, 1915 yılında başlayan Rus işgaline kadar hiç kesinti vermeden ibadet yeri olarak kullanıldı.
5- KAYA ÇELEBİ CAMİİ
Van'ın tarih ve kültür hazinelerini yansıtan önemli yapılardan biri olan Kaya Çelebi Camii, Osmanlı döneminde, 17. yüzyılda yapıldı. Kaya Çelebizade Koçi Bey tarafından yaptırılmaya başlanan bu camii onun idamı sonrası Dedemoğlu Mehmet Bey tarafından tamamlandı. Eski Van'ın Orta Kapı Mahallesinde, Van Kalesinin güneyinde konumlanan bu cami, kare planlı ve tek kubbeli harim ile kuzeydeki beş gözlü son cemaat yerinden oluşuyor.
6- VAN ULU CAMİİ
Van Ulu Camii, kentin hem tarihi hem de kültürel zenginliklerini arasında yer alan bir yapıdır. Cami, eski Van şehri sınırları içinde, Van Kalesi’nin güneyinde yer alıyor. Yapı, her ne kadar Osmanlı dönemi içerisine tarihlense de Selçuklulara ait izlere de rastlandığı biliniyor. Cami, büyük ölçüde yıkıldığı için kitabesine ulaşılamadı. Caminin kare yapısının söz konusu olduğu ve tek kubbe inşa edildiğinden bahsedilebilir.
7- HOŞAP KALESİ
Hoşap Kalesi, Van’ın Gürpınar ilçesinde yer alıyor ve ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim sunuyor. Bu kale, her ne kadar 1643 yılında inşa edilmiş ve o zamandan beri bölgenin en önemli tarihi yapılarından biri olmuşsa da geçmişi oldukça eski dönemlere kadar gidiyor. İran ve Anadolu coğrafyası arasında önemli bir köprü görevi gören Hoşap Kalesi, Osmanlılar döneminde ileri uç sınır karakolu olarak kullanıldı. 
8- HORHOR MEDRESESİ
Bediüzzaman Said Nursi'nin medrese olarak kullandığı ve talebe yetiştirdiği Horhor Medresesi, Van’ın tarihi ve önemli mekanlarından biri olarak gösteriliyor. Bediüzzaman Said Nursi’nin bu tarihi medresede ders okutmasından dolayı buranın önemi artmıştır. Bediüzzaman bu medreseye çok büyük önem vermiştir. Üstad Bediüzaman, Horhor Medresesini ileride açmak istediği Medresetüz-Zehra Üniversitesinin çekirdeği olarak tasarlamıştır. Bediüzzaman, bu çerçevede göz bebeği gibi baktığı bu medresede, Kürtçe dilinde hem islami hem de fenni ilimleri bir arada okutarak hayalini kurduğu üniversitenin temellerini atmıştır. Her yıl binlerce kişi, özellikle Risale-i Nur Talebeleri, Nursi’nin ders verdiği bu tarihi eseri ziyaret etmektedir. 
Tarihi Van şehrinde yer alan Horhor Medresesi, 20. yüzyılın en büyük alimi olarak gösterilen Said Nursi’nin burada ders vermesiyle ünlenmiştir. Medresenin 1900’lü yıllarda Ermeniler tarafından yakıldığı biliniyor.
Horhor Medresesi Van’ın Tuşba ilçesinde yer alan tarihi Van Kalesi’nin güneyinde yer alıyor. Van şehir merkezine 5 km uzaklıkta olan bu medreseye şehir merkezinden hareket eden toplu taşıma araçları veya kendi şahsi aracınızla gidebilirsiniz.
10- ÇAVUŞTEPE KALESİ
Urartu Kralı II. Sarduri tarafından M.Ö. 8. yüzyılda yaptırılmıştır. Kale, Van'ın Gürpınar ilçesi sınırlarında yer alır. Kalede Urartu dönemine ait tapınaklar, surlar ve su sarnıçları bulunmaktadır. Urartular döneminde Kral II. Sarduri tarafından MÖ 764-734 yılları arasında yaptırılmıştır. Kurucusunu onurlandırmak adına, Sardur'un şehri anlamında "Sardurihinili" olarak adlandırılmıştır. 
11- ESKİ VAN EVLERİ
Van şehir merkezinde yer alan geleneksel Van evleri, mimarisi ve tarihi dokusuyla dikkat çekiyor. Bu evler, genellikle kerpiçten yapılmış olup, iç avluya sahip olan ve çevresinde yüksek duvarlarla korunan yapılardır.
12- TUŞPA ANTİK KENTİ
Van Kalesi'nin bulunduğu alanda yer alır. Urartu İmparatorluğu'nun başkenti olan Tuşpa, tarihi açıdan büyük öneme sahiptir. Kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan eserler, Urartu döneminin zenginliğini ve kültürel çeşitliliğini yansıtır. 
13- AYANIS KALESİ
Van’da antik çağa dair önemli ipuçları sunan Ayanis Kalesi, Urartu tarihi ve medeniyetinin aydınlatılması için kritik bir önem taşımaktadır. Bu kalede Tanrı Haldi adına inşa edilen tapınak, kalenin arkeolojik değerini arttırmaktadır. Kalenin en önemli yapısı Kürtlerin ataları olarak kabul edilen Urartu Krallığı’nın baş tanrısı Haldi adına inşa edilen tapınaktır. Kalede bulunan Haldi
Tapınağı’ndan dolayı bu kale Urartular için önemli bir yapıdır.
Ayanis, Van Gölü’nün doğu kıyısında, Van ilinin yaklaşık 40 kilometre kuzeyinde ve antik Tuşpa şehrinin 25 kilometre kuzeybatısında yer alan Ağartı Köyü’nün yakınındaki kayalık bir tepe üzerine kurulmuştur.
Ayanis Kalesi, MÖ 685-645 yıllarında hüküm süren Urartu kralı II. Rusa tarafından inşa edilmiştir. Kentin o dönemdeki adı kralın adına ve krallığın bulunduğu yere atıfla Rusahinili Eidurukai'dir. Anlamı Eiduru (Süphan) Dağı önündeki Rusa’nın kenti idi. Surlarla çevrili kalenin dış tarafında halkın yaşadığı daha geniş bir alan vardı. Ayanis Kalesi, II. Rusa’nın kendi döneminde inşa ettirdiği dört ya da beş kaleden bir tanesidir.
14- ŞEYTAN KÖPRÜSÜ
Van'ın Muradiye ilçesinde yer alan tarihi köprü merak uyandıran yapısıyla ziyaretçilerini kendine hayran bırakıyor.
19. Yüzyılda Van’ın Muradiye ilçesinde inşa edilen bu tarihi yapı büyüleyici bir güzelliğe sahiptir. İki kaya üzerine yapılan bu tarihi köprü altından deli gibi akan sularıyla heybetine heybet katmaktadır. Van’da görülmesi gereken yerlerin başında gelen bu ilginç köprü bir rivayete göre bir düğün alayının köprüden kanyona düşüp ölmesinden dolayı, “Şeytan Köprüsü” adıyla anılmaya başlanmıştır. Tarihi köprü altından şırıl şırıl hızlı akan nehir köprüyü öne çıkaran özelliklerin başında geliyor. 
Bend-i Mahi çayının üstünde bir kartal yuvasını andıran Şeytan Köprüsü, sahip olduğu doğal güzelliklerle Van’ın önemli tarihi mirasıdır. Köprünün kim tarafından inşa edildiği ise bilinmemektedir.
15- BARTHOLOMEUS KİLİSESİ
Van'ın Başkale ilçesi sınırlarında yer alır. Hristiyanlık tarihi açısından önemli bir ibadet yeridir. Kilise, muhteşem manzarası ve mimarisi ile dikkat çekmektedir.
Bunların dışında Van’da birçok önemli kilise, kale, tarihi kümbet, Meher Kapı, Zeril Köprüsü gibi pekçok irili ufaklı tarihi yapı vardır.
Bu tarihi yerler, Van'ın zengin kültürel mirasını ve tarih boyunca önemli bir merkez olduğunu göstermektedir. Her biri, farklı dönemlere ait izler taşıyarak ziyaretçilerine bölgenin geçmişine dair derinlemesine bir bakış sunar.
