Engebeli coğrafyası ve yüksek rakımlı dağları nedeniyle kışın çığ riskinin fazla olduğu Van'ın kırsal bölgelerinde, önceki yıllarda yaşanan acı olayların tekrarlanmaması için sıkı önlemler alınıyor. AFAD İl Müdürlüğü ekipleri, dağların yoğun olduğu Bahçesaray, Çatak, Başkale, Gevaş ve Gürpınar ilçelerinde Afet Risk Azaltma Sistemi ile hazırladıkları çığ haritasını, yeni verilerle sürekli güncelliyor.
Şu ana kadar 4 bin çığ yatağı tespit eden, söz konusu bölgelerde karın birikme alanlarını ve çığ patikalarını içeren haritayı ilgili kurumlarla paylaşan AFAD İl Müdürlüğü, Van-Bahçesaray kara yolunda 4 ve 5 Şubat 2020'de meydana gelen ve 42 kişinin hayatını kaybettiği çığ felaketindeki acıların tekrar yaşanmaması için çalışmalarını sürdürüyor.
Türkiye Afet Risk Azaltma Planı kapsamında, İl Müdürlüğü öncülüğünde oluşturulan ve Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü, Van Büyükşehir Belediyesi, Bahçesaray Belediyesi, Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, Meteoroloji 14. Bölge Müdürlüğü ile Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünden, aralarında jeoloji ve harita mühendislerinin yer aldığı 16 kişilik "Çığ Tehlikesini Belirleme ve İzleme Komisyonu", tüm teknolojik imkanları kullanarak riskli bölgelerdeki çığ tehlikesini belirliyor.
Çığ haritası çıkarılan güzergahlardaki kar tabakalarında ölçümler yaparak kristalleşme oranı, katmanlar arasındaki ısı farkı, karın sertlik derecesi ve katman büyüklüğü gibi parametreleri belirleyen komisyon üyeleri, risk olduğunu tespit ettikleri bölgelerle ilgili uyarılarda bulunarak önceden önlem alınmasını sağlıyor.
Risk olduğu tespit edilen bölgelerle ilgili kurumları bilgilendiren AFAD İl Müdürlüğü, ayrıca muhtarlara mesaj göndererek uyarılarda bulunuyor.
Bunun üzerine kurumlar, zaman zaman risk teşkil eden yolların kapatılmasına karar veriyor, muhtarlar da sorumluluk bölgelerindeki vatandaşları, öğrenci servisi, yolcu taşımacılığı yapan minibüs sürücülerini riskli yerleri kullanmamaları konusunda uyarıyor.
- "Bahçesaray yolunda bütün çığ patikalarını belirledik"
AFAD İl Müdürü Mehmet Ulutaş, daha önce oluşturdukları çığ haritasına göre her yıl kış mevsiminde birtakım önlemler aldıklarını söyledi.
Kurumları ve bölgede yaşayanları çığ haritası kapsamında bilgilendirdiklerini anlatan Ulutaş, "Bahçesaray yolunda bütün çığ patikalarını belirledik. Bunun yanında afete maruz kalmış bölgeleri tespit ettik. Muhtemel bir çığa maruz kalacak bütün yerleşim yeri ve ulaşım güzergahlarını artık biliyoruz. Bunları belirlerken de çığın kopma noktası, birikme noktasını haritaya işledik. Vatandaşlarımız ve devlet kurumlarında çalışanlarımız bu haritaya bakarak o bölgeden geçmeye çalışacak." dedi.
Ulutaş, bölgede kış mevsiminin sert ve yağışlı geçmesinin beraberinde birçok riski getirdiğini belirterek şunları kaydetti:
"Kış mevsiminde çığ tehlikesini belirlemek üzere bir komisyon oluşturduk. Sadece AFAD personeli değil birçok kurumun teknik personeli bu komisyonda yer alıyor. Bu teknik heyet, karın yağmasıyla belli aralıklarla bölgeye giderek, çığın gelme ihtimaline karşı teknik çalışma yapıyor. Karın ne kadar sürede yağdığını, kar kalınlığı, kar tabakaları arasındaki ısı farkı, kar tabakalarının birbirini tutup tutmadığı gibi testler yapıyor. Sonra çığ testlerine geçiyorlar. Kürek baskı, kürek çekme ve kayan blok testlerini yapıyorlar. Ortada bir çığ riski varsa jandarma komutanlıkları, Karayolları, emniyet müdürlükleri ve kaymakamlıklara iletiyorlar."
- "Aldığımız tedbirler işe yarıyor"
Mahalle muhtarlarına da mesaj yoluyla bilgi gönderdiklerini dile getiren Ulutaş, "Böylece çığa karşı önceden tedbirler alınıyor. Bu ekibimiz yaklaşık 2 yıldır çalışma yürütüyor. Geçen yıl Bahçesaray ilçesinde irili, ufaklı olanları da hesaba kattığımızda yaklaşık 80 çığın meydana geldiğini gördük. Aldığımız tedbirler sayesinde bir can ve mal kaybı yaşanmadı. Hem kurumlarımız hem de o bölgedeki vatandaşlarımızı çığ riskine karşı önceden bilgilendirdiğimiz için bir olumsuzluk yaşanmadı. Aldığımız bu tedbirler işe yarıyor. Bu çalışmayla karla mücadele ekiplerinin de güvenliğini sağlamış oluyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Yaptıkları haritalandırmanın tamamını geliştirilen bir aplikasyona yüklemeyi amaçladıklarını aktaran Ulutaş, "Bu sayede insanların haritaları yanlarında taşımaktansa riskli bölgeleri bu sistem üzerinden görmelerini sağlamak istiyoruz. Hangi bölgeden geçeceklerse o bölgede aplikasyon sistemini açarak çığ tehlikesi var mı yok mu bilecek, yola çıkmadan önceki çalışmasını ona göre yapabilecek." ifadesini kullandı.
Çığ riski tespit çalışması yürüten AFAD Arama Kurtarma Teknisyeni Hasan Demirbilek de "Kar tabakaları arasında ölçümler yapıyoruz. Tabakaların kalınlığı ve özellikle karın kristalleşmesine yani bilye şeklini almasına bakıyoruz. Böylece çığ riski olup olmadığını tespit edebiliyoruz. Bunun için birçok teknik kullanıyoruz." diye konuştu.
- Bahçesaray'daki çığda 42 kişi yaşamını yitirmişti
Van-Bahçesaray kara yolundaki 3 bin rakımlı Karabet Geçidi yakınlarında ilki 4 Şubat, ikincisi ise 5 Şubat 2020'de meydana gelen çığlarda 11'i jandarma, 9'u güvenlik korucusu, 2'si itfaiye eri olmak üzere 42 kişi yaşamını yitirmişti.
