Son dönemde Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra beklenen depremler, vatandaşlar tarafından oldukça araştırılıyor. Vanlılar da daha önce büyük deprem görmüş olan Van'ın fay hatlarının hangi ilçelerden geçtiğini merak ediyor oldu. AFAD’ın hazırladığı İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) raporunda ise kentin fay hattı, diri fay hattı ve riskli ilçelerle ilgili detaylar mevcut.
VAN'DA YAŞANAN DEPREMLER
Van ili sınırları içinde farklı tarihlerde depremler yaşanmıştır. Bu depremler:
1941 Van-Erciş Depremi
Bu deprem, 10 Eylül 1941 tarihinde Van'ın Erciş ilçesinde meydana gelen depremdir. 5.9 büyüklüğündeki depremde 192 veya 194 kişi ölürken 36 köy de tamamen yıkıldı.
1976 Çaldıran Depremi
Bu deprem, 24 Kasım 1976 tarihinde yerel saatle 12:22'de merkez üssü Van'ın Muradiye ilçesi Çaldıran bucağı olan 7.5 büyüklüğündeki depremde 3840 kişi öldü. 9232 bina hasar görürken 2000 kilometrekarelik bir alandaki evlerin %80'i yıkıldı. Deprem en çok Muradiye ve çevre ilçeler olan Erciş ve Özalp'da can ve mal kaybına sebep oldu. 3.304 kişilik nüfusa sahip Çaldıran'da evlerin %95'i yıkıldı ve 615 kişi öldü.
Ağrı'nın Diyadin ve Taşlıçay ilçeleri dolayları da etkilendi. Depremin yanı sıra bölgede gece hava sıcaklığının -17 dereceye kadar düşmesi sonucu donma nedeniyle de ölümler oldu. Yağmur ve kar yğaışları nedeniyle kurtarma ve yardım çalışmaları gecikti.
7.9 büyüklüğündeki Erzincan depreminden sonra o güne kadarki Anadolu'da yaşanan en şiddetli deprem olan Çaldıran Depremi 7.5 büyüklüğünde olup birçok kişinin evsiz kalmasına sebep olmuştur.
2011 Ekim Van Depremi
Bu deprem, 23 Ekim 2011 günü 13:41'de Van'da meydana gelen ve 25 saniye süren bir depremdir. Depremin merkez üssü Van'a 17 kilometre uzaklıktaki Tabanlı köyüdür.Yapılan değerlendirmede Kandilli Rasathanesi tarafından 6.6, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu tarafından 7.2 olarak duyuruldu. Daha sonra Kandilli Rasathanesi'nden yapılan açıklamada depremin şiddetinin merkez üssünde 9.0 olduğunu belirtti ve depremin moment büyüklüğü 7.2 olarak düzeltildi.
Deprem; Hakkari,Ağrı,Iğdır,Erzurum,Kars,Bingöl,Muş,Bitlis,Siirt,Batman,Mardin,Diyarbakır,Şanlıurfa gibi çevre illerle beraber İran ve Kuzey Irak'ta da hissedildi. Bu deprem Cumhuriyet tarihi boyunca Anadolu'da meydana gelen en büyük depremlerden biri olarak kayıtlara geçti.
Etkileri ise:
Merkez, Van'da: 95 Ölü 350 Yaralı 10 Enkaz
Erciş Van'da: 169 Ölü 750 Yaralı 55 Enkaz
Diğer: 337 Ölü 3052 Yaralı 2197 Enkaz
Toplam: 601 Ölü 4152 Yaralı 2262 Enkaz
VAN'IN EN RİSKLİ İLÇELERİ HANGİSİ?
Van, Türkiye'de deprem üreten ve deprem üretme potansiyeli taşıyan önemli tektonik yapıların bulunduğu bölgede yer alır. Van ve çevresinde daha önce birçok depreme gelmiştir. Depremlerden çok etkilenen Van'ın ilçeleri ise:
Başkale, Çaldıran, Erciş, İpekyolu, Muradiye ve Tuşba olarak bilinmektedir.
VAN, FAY HATTI ÜZERİNDE Mİ?
Van, tektonik olarak Avrasya ile Arap levhalarının sıkışma bölgesinde olduğu için Doğu Anadolu'nun en önemli deprem bölgelerinden birisi durumunda. Bu durumda Çaldıran Fayı, Özalp Fayı ve Erciş Fayı gibi yine çoğunlukla sağ yönlü ve sol yönlü doğrultulu atımlı birçokfaydan oluşan bir geçiş veya sıçrama fay zonu içerisinde bulunması Van Gölü Havzasının jeodinamiğine de ayrı bir önem kazandırmaktadır.
VAN'DA DEPREMLER KAÇ YIL ARALIKLARLA OLUYOR?
Bu bölgelerde 6-6.5 büyüklüklerinde depremler meydana geliyor. Bu depremlerin de 30 ila 35 yıl aralarla tekrar etme olasılıkları yüksek olduğu ve birçok fay için bu sürenin dolmuş olması, günümüzde veya gelecekte bir risk olarak görülmektedir.
DEPREM RİSKİ TAŞIYAN İKİNCİ DERECE ŞEHİRLER NERESİ?
İkinci derece deprem riski taşıyan şehirler : Tekirdağ, istanbul, Bitlis, Kahramanmaraş, Van, Adıyaman, Şırnak başta olmak üzere; Zonguldak, Tekirdağ, Afyon, Samsun, Antalya, Erzurum, Kars, Ardahan, Batman, Iğdır, Elazığ, Diyarbakır, Adana, Eskişehir, Malatya, Kütahya, Çankırı, Uşak, Ağrı ve Çorum olarak söylenebilir.
DOĞU ANADOLU FAY HATTI NEREDEN GEÇİYOR?
Doğu Anadolu Fay Hattı, Anadolu Levhası ve Arap Levhası sınırı boyunca uzanır. İran-Irak sınırında yer alan ve Afrika levhasının ana parçalarından biri olan Bitlis-Zagros Fay Hattı ise, Türkiye'nin doğusuna itme kuvveti uygulamakta ve bu yüzden dalma-batma zonu gerçekleşmektedir. Bu sebepten dolayı ise Doğu Anadolu Bölgesi her yıl birkaç milimetre yükselmektedir. Doğu Anadolu Fayı, Ölü Deniz Çöküntüsü'nün kuzey ucundaki Maraş üçlü eklemi ile başlayıp Kuzey Anadolu Fayı ile birleştiği Karlıova üçlü ekleminde kuzeydoğu yönünde son bulur. Doğu Anadolu Fay Hattı: Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyaman, Elazığ, Bingöl ve Muş'a kadar devam eder ve Erzincan'dan sonra Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşir.
