İç Hastalıkları (Dahiliye) Uzm. Dr. Aslan Çelebi, nezle ile ilgili merak edilenler hakkında bilgi verdi.
Hem yetişkin hem de çocuklarda sıklıkla görülen soğuk algınlığı belirtileri arasında öksürük, hafif ateş, burun akıntısı, boğaz ağrısı, hapşırma ve vücut ağrıları gibi semptomlar görülür. Kendi kendine geçen bir enfeksiyon olarak soğuk algınlığı daha da şiddetlendiği takdirde sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Soğuk algınlığı (nezle) nedir?
Nezle olarak da adlandırılan soğuk algınlığı; en yaygın virüsü rinovirüs olan ve burun, boğaz, sinüs ve nefes borusunu etkilemekle birlikte kolayca bulaşabilen viral bir üst yolunum yolu enfeksiyonudur. Yaygın bir enfeksiyon olarak görülen soğuk algınlığı çocuklarda daha fazla rastlanmakla birlikte yetişkinlerde de görülür.
Yaygın belirtileri arasında burun akıntısı veya burun tıkanıklığı, hafif ateş, boğaz ağrısı ve hapşırma olan soğuk algınlığının net bir tedavisi olmamakla birlikte uygulanan tedavi yöntemleri arasında yer alan soğuk algınlığı ilaçları genellikle görülen semptomları iyileştirmeye yöneliktir. Hastalığın şiddetine göre kendiliğinden geçebilen soğuk algınlığı vakaları dışında daha da şiddetli yaşanan soğuk algınlığı durumunda tıbbi bir müdahale gerekebilir.
Kolayca bulaşabilen bir enfeksiyon olan soğuk algınlığı genellikle havadaki ve yüzeydeki damlacıklar yoluyla kişiden kişiye bulaşır.
Soğuk algınlığı (nezle) neden olur?
Viral bir üst solunum yolu enfeksiyonu olan soğuk algınlığının en yaygın nedeni rinovirüsler olarak değerlendirilir. Rinovirüsler ise vücuda ağız, göz veya burun yoluyla girer. Bu durum da aşağıdaki yollar aracılığıyla gerçekleşir:
Hasta olan kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda havadaki damlacıklar yoluyla,
Soğuk algınlığı olan biriyle kurulan yakın temasla,
Bulaşık, havlu, oyuncak veya telefon gibi üzerinde virüs bulunan nesnelerin paylaşılmasıyla,
Virüsle temas ettikten sonra göz, burun veya ağza dokunarak.
Soğuk algınlığı (nezle) risk faktörleri nelerdir?
Aşağıdaki faktörler kişinin soğuk algınlığına yakalanma riskini artırabilir:
Yaş: Bebekler ve küçük çocuklar, özellikle çocukların fazla olduğu ortamlarda vakit geçiriyorlarsa, diğer insanlara göre daha fazla soğuk algınlığına yakalanma riski taşırlar.
Düşük bağışıklık sistemi: Kişinin bağışıklık sisteminizin zayıf olması soğuk algınlığı riskini yükseltir.
Kış mevsimi: Hem çocukların hem de yetişkinlerin sonbahar ve kış aylarında soğuk algınlığına yakalanma olasılıkları daha yüksek olarak değerlendirilir.
Sigara tüketimi: Yoğun sigara tüketimi veya sigara içilen bir ortamda bulunmak, soğuk algınlığına yakalanma riski oluşturur.
Kalabalık ortamlarda bulunmak: Okul, uçak veya ofis gibi kalabalık ortamlarda bulunmak soğuk algınlığı olasılığını artırır.
Nezlenin belirtileri nelerdir?
Soğuk algınlığında görülen yaygın belirtiler, öksürük, hafif ateş, boğaz ağrısı, burun akıntısı veya burun tıkanıklığı, hapşırma, baş ağrısı, vücut ağrıları ve yorgunluktur.
Genel olarak nezle (soğuk algınlığı) durumunda görülen belirtiler şunlardır:
- Burun akıntısı veya burun tıkanıklığı
- Tekrarlayan hapşırma
- Boğaz ağrısı
- Hafif ateş
- Öksürük
- Göz sulanması
- Vücut kırgınlığı, kas veya vücut ağrıları
- Ses kısıklığı
- Titreme ve üşüme
- İştah kaybı
- Nefes almada güçlük
- Kulak ağrısı
Özellikle bağışıklık sistemi düşük olan kişiler soğuk algınlığı belirtileri daha yoğun ve şiddetli yaşanabilir, hatta enfeksiyon zatürreye de çevirebilir. Bu gibi durumlar yaşanırsa doktora başvurulması gerekir. Doktor da teşhisin ardından başlıca soğuk algınlığı ilaçları ve destekleyici tedavi yöntemleri önerebilir.
Nezleye ne iyi gelir?
Soğuk algınlığı ve meydana getirdiği semptomlardan kurtulmak için öncelikle dinlenmek, sıcak sular başta olmak üzere bol sıvı tüketmek, vitamin takviyeleri almak, ıhlamur, ekinezya çayı gibi doğal bitki çayları içmek, havayı nemlendirmek ve sağlıklı beslenmek önemlidir.
Genel olarak soğuk algınlığına iyi gelen yöntemler şöyledir:
Su ağırlıklı bol sıvı tüketmek
Adaçayı, ekinezya, nane-limon ve yeşil çay gibi sıcak bitki çayları içmek
Tavuk suyu veya et suyu çorbası soğuk algınlığına birebirdir
Dinlenip, istirahat etmek
Buhar solumak ya da sıcak duş almak
Burna tuzlu su uygulamak ve gargara yapmak
Limon, bal ve karabiber karışımı ile öksürüğü hafifletmek
Boğaz pastili alarak boğaz ağrısını yatıştırmak
Sarımsak yemek
Ballı zencefil ya da tarçınlı ballı süt içmek
C vitamini alarak bağışıklığı artırmak
Ilık limonlu su içmek
Soğuk algınlığına iyi gelen sıralanan yöntemler şunları içerir:
Bol sıvı tüketin
Soğuk algınlığının neden olabileceği dehidrasyonu engellemek için hastalık boyunca özellikle sıcak olmak kaydıyla bol sıvı tüketimi de gereklidir.
Adaçayı, ekinezya, nane-limon ve yeşil çay gibi bitki çayları için
Ihlamur, ekinezya, zencefil, adaçayı, zerdeçal, limon ve limon çayı, nane çayı, yeşil çay gibi bitki çayları da soğuk algınlığı dönemlerinde rahatsızlık veren semptomların iyileşmesine yardımcı olacaktır.
Dinlenin ve uyku düzenine dikkat edin
Soğuk algınlığının neden olduğu bağışıklık düşüklüğü ve yorgunluğu giderken hastalık süresince dinlenmek ve uyumak oldukça önemlidir.
Tavuk suyu veya et suyu çorbası için
Tavuk suyu ve et suyunun içindeki vitamin ve mineraller zararlı maddelerin vücuttan atılmasını kolaylaştırır ve soğuk algınlığı semptomlarını iyileştirir.
Sarımsak yiyin
Sarımsak yüksek kükürt içeriği ile vücudun soğuk algınlığı ile mücadele etmesine yardım eder. Sarımsağın içeriğinde ki kükürt vücudun bağışıklık güçlendirici çinkoyu emmesini kolaylaştırır.
Sıcak bir duş alın
Sıcak bir banyo ya da sıcak bir sudan solunacak buhar burun ve boğazdaki kuruluk ve iltihabın azaltılmasına yardımcı olacak soğuk algınlığı semptonlarını iyileştirebilir.
Tuzlu su ile burnu temizleyin ve gargara yapın
Tuzlu su sepreyleri soğuk algınlığının sebep olduğu burun tıkanıklığını gidererek, üst solunum yolu enfeksiyonlarının semptomlarını ortadan kaldırmaya yardım edebilir.
Ballı zencefil ya da tarçınlı ballı ılık süt için
Bir tatlı kaşığı bal ve bir çay kaşığı kadar toz zencefili karıştırıp bekletmeden tüketirseniz enflamatuarları önleyebilirsiniz. Yine tarçınlı ballı süt için, 1 bardak ılık süte 1 tatlı kaşığı ya da 1 yemek kaşığı bal ekleyip karıştırın, üzerine toz tarçın serpip içebilirsiniz. Sütün kaynar olmamasına dikkat edin.
Boğaz pastilleri alın
Eczanelerden bulunabilecek boğaz pastilleri enfeksiyonları temizleme konusunda etkilidir. Şeker gibi, ağızda emilerek tüketilir.
C vitamini içeren besinler alarak bağışıklığı artırın
Vücuttaki enflamatuarı önlemek ve bağışıklığı güçlendirmek için C vitamini değeri açısından yüksek olan portakal, mandalina, greyfurt, kivi, ananas, çilek ve daha birçok mevsiminde taze meyveyle birlikte limon, kırmızı ve yeşil biber, domates; roka, maydanoz, marul gibi yeşillikler, taze kuşburnu, brokoli, lahana ve ıspanak gibi sebzeler mümkün olduğunca çiğ ya da hafif haşlayarak tüketilebilir.
Nane limon karışımı uygulayın
2 çorba kaşığı kuru nane ile 1,5 bardak su bir cezveye konulur. İçerisine kabuğuyla beraber küçük parçalara ayrılmış yarım limon eklenerek kaynatılır. Kaynayınca süzülerek bardağa boşaltılır ve sıcak olarak tüketilebilir.
Limonlu su için
Ilık su üzerine limon dilimleri ekleyin ve demlenmesini bekleyin. 5 dakika demlendikten sonra tüketin..
Soğuk algınlığı nasıl teşhis edilir?
Nezle olarak bilinen soğuk algınlığı ayakta atlatılan hafif seyirli bir durumda ise genelde hastanın paylaşacağı hastalık öyküsü ve fiziki muayeneyle tanısı konulur. Ancak daha şiddetli seyrediyorsa ve doktor hastada bronşit, sinüzit ya da orta kulak enfeksiyonu gelişiminden şüpheleniyorsa kan testleri ve görüntüleme yöntemleri ile farklı bir tanı konabilir diğer teşhislerin tedavisi farklıdır ve aktif bir tedavi gerektirir.
Soğuk algınlığı tedavi yöntemleri ve soğuk algınlığı ilaçları
Nezle, hafif seyrediyorsa genellikle hastanın ağrılarını azaltacak basit ağrı kesiciler, soğuk algınlığı ilaçları; burun tıkanıklığı varsa burun açıcılar ve vitamin takviyeleriyle tedavi uygulanır.
Ancak daha ağır seyreden soğuk algınlığı vakalarında ve hastada bronşit, sinüzit ya da orta kulak enfeksiyonu gelişimi mevcutsa antibiyotik tedavisine başlanır. Özellikle soğuk algınlığı ilaçları bu aşamada oldukça etkili olur. En iyi soğuk algınlığı ilaçları için ise doktorunuza danışmak daha sağlıklı olacaktır. Ayrıca gerekli durumlarda ise serum takılabilir.
Soğuk algınlığı hakkında sık sorular
1- Soğuk algınlığı bulaşıcı mıdır?
Soğuk algınlığı; damlacık, temas veya temas edilen nesnelerden sonra elinizi yüz, göz veya burnunuza dokunduktan sonra kolayca bulaşabilen bir viral enfeksiyondur.
2- Soğuk algınlığı kaç günde geçer?
Soğuk algınlığı genellikle 1 hafta içinde dinlenerek ve evde doğal yöntemler uygulayarak geçer ancak daha uzun süren soğuk algınlığı vakaları için doktora başvurmak faydalı olur.
Nezle ile grip arasındaki fark nedir?
Nezle ile grip arasındaki en büyük fark gripte burun akıntısı ve hapşırma olmamasıdır. Ayrıca gripte yüksek ateş olağan bir bulgu ilken nezlede nadir olur baş ağrısı eklem ve kas ağrıları gripte olabilir nezlede beklenmez. Nezle gribe göre daha hafif atlatılan bir hastalıktır.
Soğuk algınlığına ılık duş iyi gelir mi?
Özellikle terlemek soğuk algınlığının yarattığı ateşi düşürmeye yardımcı olur. Ardından alınacak ılık bir duş ise bağışıklık sisteminin güçlenmesine fayda sağlayarak soğuk algınlığının geçmesini sağlar.
