Mineraller doğada bulunan, vücudumuz için hayati öneme sahip inorganik maddelerdir. Günlük yaşamda beslenmeden sağlığa, hatta enerji üretimine kadar birçok konuda minerallere ihtiyaç duyarız. Fakat bu hayati önemi taşıyan minerallerin tam olarak ne oldukları ve ne işe yaradıkları hakkında yeterince bilgi sahibi olmayanlar oldukça fazladır.
MİNERAL NEDİR?
Mineraller doğada saf halde bulunan ve vücudun çeşitli işlevlerini yerine getirmesine yardımcı olan temel elementlerdir. Bu maddeler, vücudun yapısal bütünlüğünü korumasına, sıvı dengesi sağlamasına ve sinir sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olur.
Her mineralin kendine özgü bir görevi vardır ve bu işlevler, vücudun sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için gereklidir.
Örneğin kalsiyum minerali kemiklerin ve dişlerin güçlenmesinde rol oynarken, demir minerali kanın oksijen taşıma kapasitesini artırır. Yeterli mineral alımı, sağlığın korunması ve hastalıkların önlenmesi için kritik öneme sahiptir.
Yani mineraller olmadan, vücudun temel fonksiyonlarını yerine getirmesi oldukça güçtür. Ancak bu minerallerin doğal kaynaklarından alınması gerektiği de unutulmamalıdır.
Doğru miktarda mineral tüketimi vücudun ihtiyaç duyduğu besin maddelerini dengelemede kilit rol oynar.
Ancak aşırı tüketim de zararlı olabileceğinden, dengeli bir diyet gereklidir. Bu nedenle, hangi besinlerin hangi mineralleri içerdiğini bilmek, sağlıklı bir yaşam sürdürmek açısından son derece yararlıdır.
MİNERALLER NE İŞE YARAR?
Her birinin ayrı görevi bulunan mineraller, vücutta birlikte de görev alabilir. Peki minerallerin vücuttaki görevleri nelerdir? Mineraller ne işe yarar? Minerallerin görevlerinden bazıları şöyle sıralanabilir:
Hormon ve enzim gibi moleküllerin yapısına katılır.
Enzimlerin yapısında düzenleyici olarak görev alabilir.
Asit-baz ve elektrolit dengesinin korunmasına katkı sağlayabilir.
Sinirler arası iletimde rolleri vardır.
Yiyeceklerden alınan enerjinin salınmasına yardımcı olur.
Vücuttaki dokulara oksijen taşınmasına katkı sağlar (demir).
İnsan vücudunda sayısız işlevi bulunan minerallerin faydalarından bir tanesi enerji oluşum metabolizmasına katkıda bulunmasıdır.
Mineraller ayrıca vücut pH seviyelerinin korunması için gerekli olan asit-baz dengesini sağlamaya yardımcı olabilirler.
Aynı zamanda krom gibi mineraller vücutta karbonhidrat, protein, yağ gibi besin ögelerinin metabolizmasına katkıda bulunur.
Mineraller kemik ve diş sağlığı için de oldukça önemlidir. Örneğin; florür minerali diş mineralizasyonunun korunmasına katkıda bulunur.
Minerallerin en önemli faydalarından bir tanesi de vücuttaki sıvı dengesi üzerinedir. Genellikle tuz olarak bilinen sodyum, sıvı dengesinin korunmasına yardımcı olabilir
MİNERALLER HANGİ BESİNLERDE VAR?
İnsan, vücudunun ihtiyacı olan mineralleri besinler vasıtasıyla karşılar. Bu nedenle mineralli besinler tüketmek sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir. Peki mineral bulunan besinler nelerdir? Mineral bakımından zengin besinler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Süt ve süt ürünleri kalsiyum bakımından zengin gıdalardır. Bunlara ek olarak; pekmez, susam, kuru baklagiller, brokoli, somon, sardalya gibi gıdalar da bol miktarda kalsiyum içerir.
Sofra tuzu, sodyum bakımından zengindir. Bu nedenle zeytin ve turşu gibi mineralli yiyecekler iyi birer sodyum kaynağı olarak gösterilebilir.
Özellikle kırmızı et ve yumurta gibi hayvansal gıdalar iyi birer demir deposudur. Buna ek olarak, ıspanak, brokoli, mercimek gibi besinler de demir değeri yüksek gıdalardır.
Deniz ürünleri iyot bakımından zengindir.
Fosfor içeren gıdalar denildiğinde ise kırmızı et ve süt gibi hayvansal ürünler ilk sırada akla gelir.
Patates, muz, bezelye gibi sebzeler iyi bir potasyum kaynağıdır.
Ispanak, bezelye, fasulye gibi sebzeler magnezyum bakımından zengindir.
Ciğer gibi sakatatlar başta olmak üzere hayvansal gıdalar ve fasulye, mercimek gibi bakliyatlar iyi bir bakır kaynağıdır.
Et ve et ürünleri, deniz ürünleri, tam tahıllar ise çinko içeren besinlerdir.