Türkiye'de bu hak, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından düzenlenmektedir ve bireylerin yaşam kalitesini korumalarına yardımcı olmayı amaçlamaktadır. Peki, malulen emeklilik nedir? Malulen emeklilik şartları nelerdir?
MALULEN EMEKLİLİK NEDİR?
Malulen emeklilik, sigortalı veyahut işverenin talebi üzerine Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün yahut iş kazası veya meslek hastalığı için çalışma gücünün %60'ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği tespit edilerek malul sayılan sigortalıya, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından aylık bağlanma yardımı sağlayan emeklilik müessesesidir.
Çalışanın malulen emekli sayılabilmesi için gereken en önemli husus, kişinin maluliyetinin sigortalı olarak işe başladıktan sonra ortaya çıkmış olmasıdır.
MALULEN EMEKLİLİK ŞARTLARI NELERDİR?
Malulen emeklilik şartları nelerdir? sorusu, sık sorulan konulardan biridir. Malulen emekliliğe hak kazanabilmek için öncelikli gereklilik, yukarıda bahsettiğimiz gibi sigortalının malul sayılması gerekmektedir. Bu durum kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun rapor ile tespit edilmektedir.
Ancak, malulen emekliliğin söz konusu olabilmesi için karşılanması gereken diğer önemli şartlar da şunlardır:
• Sigortalının en az 10 (on) yıllık sigortalılık süresi olmalıdır. Başka birinin bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmamaktadır.
• En az 1800 gün uzun vadeli sigorta kollarından (malullük, yaşlılık, ölüm) prim ödemesinin yapılmış olması gerekmektedir. (Çalışanın eğer eksik primi bulunuyorsa borçlanma yaparak malulen emekliliğe hak kazanılabilir.)
• Meslek hastalığı ya da iş kazası sonucu, çalışma kapasitesinde en az yüzde altmış (%60) oranında bir kayıp meydana gelmiş olmalıdır. Söz konusu iş gücü kaybının, sigortalının işe başlamasından sonra gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
• Malullük durumunun tespiti için yapılacak başvurularda sigortalılığın sonlandırılması koşulu aranmamaktadır. Sigortalılık devam ederken Kuruma başvuru yapılabilmekte ve malullük durumunun tespiti için Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk işlemi gerçekleşmektedir. Ancak sigortalının malul olduğunun tespiti sonrasında aylık bağlanabilmesi için devam eden sigortalılığın bulunmaması gerekmektedir. Sigortalı bildirim sona erdirildikten sonra maluliyet aylığı talebiyle Kuruma başvuru yapılmalıdır.
MALULEN EMEKLİLİK BAŞVURUSU NEREYE YAPILIR?
Malulen emeklilik başvurusu, çalışanın bağlı bulunduğu SGK birimine dilekçe ile yapılmalıdır.
MALULEN EMEKLİLİK MAAŞI NE KADAR?
Malulen emeklilik maaşı, sigortalının prim ödeme gün sayısı, prime esas kazanç ve malullük oranı gibi etkenlere bağlı olarak farklılık gösterir. Ancak maluliyet oranı daha yüksek olan sigortalıya daha yüksek maaş ödenmesi muhtemeldir.
MALULEN EMEKLİLİK MAAŞI NE ZAMAN BAŞLAR?
Malulen emeklilik maaşı almaya hak kazanan sigortalının maluliyet raporu, malullük aylığı talebinde bulunulan yazılı başvurunun tarihinden önceyse, başvurunun yapıldığı tarih esas alınır. Ancak raporun tarihi, yazılı başvurudan sonraysa, maluliyet raporunun tarihi dikkate alınır. Memur olan sigortalılar için ise, maluliyet sebebiyle işten ayrılma tarihlerini izleyen ayın başlangıcından itibaren malullük aylığı alma hakkı doğar.
