Kan grubu nedir? Kan grubumu nasıl öğrenirim? Hangi gruplar kan alıp verebilir? En zor bulunan kan grubu hangisidir?

Elif Yüksek – Vanolay

KAN GRUBU NEDİR?

Dünya genelinde kabul edilen kan grubu sayısı dörttür (A, B, AB ve 0). Bu grupları sınıflandıran ABO sistemini, 1900 yılında Landsteiner keşfetti. İnsanların kan grubu, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyindeki A veya B antijenlerinin varlığı, yokluğu, kombinasyonuyla ortaya çıkar. Rh sisteminde ise, kırmızı kan hücresinin yüzeyinde "D" maddesinin varlığı veya yokluğu, bir kişinin kan grubunun pozitif (+) veya negatif (-) olmasını belirler.

KAN GRUBUMU NASIL ÖĞRENİRİM?

Kan grubunu öğrenmek isteyen bir kişi, hastane veya Kızılay'a giderek kan verip kısa sürede kan grubunu öğrenebilir.

HANGİ GRUPLAR KAN ALIP VEREBİLİR?

Olası bir kan kaybında hastaya başka bir kişiden kan takviyesi yapılır. Peki hangi gurplar kan alışverişi yapabilir? Vericinin kan grubu ile alıcının kan grubu arasında uygunluk olması hayati öneme sahiptir.  Kan ihtiyacı olan hasta kendi grubuyla uyumsuz bir gruptan kan transferi alırsa bağışıklık sistemi kendisine yabancı olan “antijen” adı verilen maddelerin varlığını tanıyarak reddeder. Uyumsuzluk, alınan kan bileşeninin reddedilmesine ve hastanın durumunun kötüleşmesine yol açabilir. Kan grupları arasında uyumluluk testleri her transfüzyondan önce hastanede yapılır.

Evrensel bağışçı olarak bilin (0-) grubu herkese kan verebilir. Bundan dolayı da acil durumlarda diğer şeylerin yanı sıra 0- kan kullanılmaktadır. AB + grubu ise tüm kan gruplarından kan alabildiği için "evrensel alıcı" olarak adlandırılır. Bunun yanında çoğu zaman alıcılara kendi kan gruplarından bir donörden kan transferi yapılır. Bu, A + alıcısının bir A + vericiden kan alacağı anlamına gelir.

Hangi kan grubunun hangi gruplara kan verebileceği şu şekildedir:

·       0 Rh+ = Bütün Rh+, 

·       0 Rh-  = Bütün kan gruplarına,

·       AB Rh+ = Sadece AB Rh+,

·       AB Rh- = AB Rh-, AB Rh+

·       A Rh+ = A Rh+ ve AB Rh+

·       A Rh- = A Rh-, A Rh+, AB Rh- ve AB Rh+,

·       B Rh+ = B Rh+, AB Rh+,

·       B Rh- = B Rh-, B Rh+, AB Rh-, AB Rh+

kan gruplarına kan verebilir.

Hangi kan grubunun hangi gruplardan kan alabileceği ise şu şekildedir:

·       A Rh+ = A Rh-, A Rh+, 0 Rh+ ve 0 Rh-,

·      A Rh- = A Rh- ve 0 Rh-,

·      B Rh+ = B +, B Rh-, 0 Rh-, 0 Rh+,

·      B Rh- = B Rh-, 0 Rh-,

·      AB Rh+ = Bütün gruplardan,

·      AB Rh- = Bütün negatiflerden,

·      0 Rh+ = 0 Rh+, 0 Rh-,

·      0 Rh- = Sadece 0 Rh-,

Kan gruplarından kan alabilir.

TÜRKİYE’DEKİ KAN GRUPLARI ORANI

EN ZOR BULUNAN KAN GRUBU HANGİSİDİR?

Dünyada en zor bulunan kan grubu altın kan olarak da bilinen Rh-null kan grubudur. Çok az kişide bulunduğu için altın kadar değerlidir. Dünya genelinde bu kan grubuna sahip olanların sayısı 50'yi geçmemektedir. Bundan dolayı Rh-null çok özel bir kan grubudur.

Genlerde oluşan değişim sonucunda (genetik mutasyon) Rh-null kan gurubu ortaya çıkar. Bu kan grubu özel olduğu kadar da tehlikeli bir gruptur. Çünkü bu çok az insanda bulunduğundan dolayı acil durumlarda kan ihtiyacı karşılanamıyor.