İşsizlik maaşı, beklenmedik iş kayıpları karşısında maddi destek sağlayan önemli bir güvence. Ancak, belirli şartları sağlamak ve başvuru sürecini doğru takip etmek gerekiyor. Bu içeriğimizde işsizlik maaşına dair birçok konuyu inceledik. Peki, İşsizlik maaşı ne kadar? İşsizlik maaşı başvurusu nasıl yapılır?
İŞSİZLİK MAAŞI NEDİR?
İşsizlik maaşı, kişilerin iş kaybı ve iş arama süreçlerinde yaşadıkları gelir kaybına destek olmayı ve kişilerin motivasyonlarını korumayı hedefleyen bir ödenek türü. Belirli bir süre boyunca, belirli bir miktarda yapılan işsizlik maaşı ödemesi devlet tarafından yapılan bir uygulamadır.
İşsizlik ödeneği, öncesinde sigortalı olarak çalışmış ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında belirtilen tüm şartlara uygunluk sağlayan çalışanların, çalışırken sigortalı oldukları prim tutarı seviyesi üzerinden hesaplanıyor.
2024 İŞSİZLİK MAAŞI NE KADAR?
2024 yılı işsizlik maaşında tavan ve taban ödeme tutarları, asgari ücret zammı sonrası değişti. 2024’te asgari ücret 17.002 TL olarak belirlenmişti. Böylece işsizlik maaşı ödemelerinin tutarları da güncellendi.
İŞKUR’da yer alan bilgilere göre günlük olarak hesaplanan işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanıyor. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemiyor. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmuyor.
Buna göre 2024 yılındaki maaş durumuna göre en düşük işsizlik maaşı 7.940 TL, en yüksek işsizlik maaşı ise 15.868 TL olarak belirlenmiştir.
İŞSİZLİK MAAŞI NASIL HESAPLANIR? | İŞSİZLİK MAAŞI NE KADAR SÜRE VERİLİR?
İşsizlik maaşı, çalışanın sigorta primlerine ve sigortalılık süresine göre hesaplanıyor. Ödenecek maaşın süresi ise şu şekilde belirleniyor:
600 gün sigortalı olanlar en az 180 gün,
900 gün sigortalı olanlar en az 240 gün,
1080 gün sigortalı olanlar en az 300 gün işsizlik maaşı alabiliyorlar.
Maaş tutarının hesaplanmasında ise, son dört aylık prime esas kazançlar dikkate alınıyor. Günlük ortalama brüt kazancın %40'ı esas alınarak hesaplama yapılıyor. Örneğin, 2024 yılında asgari ücretle çalışan birinin günlük brüt kazancı 666,75 TL olduğundan, işsizlik maaşı bu tutarın %40'ı üzerinden hesaplanıyor.
İşsizlik maaşı ödemeleri, asgari ücretin %40'ı ile %80'i arasında değişen bir tutar üzerinden hesaplanıyor. Ancak tutarlar, çalışılan maaş ve sigorta primlerine göre değişiklik gösterdiği için net bir rakamdan bahsetmek mümkün değil.
2024 için aylık işsizlik ödeneğine örnek bir hesaplama yapalım. Son 4 ay boyunca 2024 yılına ait asgari ücretle çalışan bir sigortalıyı ele alırsak bu çalışanın son 4 aylık prim esas kazançların aylık ortalaması 20.002,5 TL’dir. Bu durumda hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı 8.001 TL olacaktır. Damga Vergisi oranı 0,00759 olduğu için ödenecek işsizlik ödeneği miktarı 7.940,27 TL olarak hesaplanıyor.
KİMLER İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR? | İŞSİZLİK MAAŞINI ALMA ŞARTLARI NELERDİR?
İşsizlik maaşı alabilmek için, kişinin İşsizlik Sigortası Kanunu'nda belirtilen şartları yerine getirmesi gerekiyor.
İşsizlik maaşını almak için şu şartlar aranmaktadır:
1. Kişinin işini kendi isteği ve kusuru dışında kaybetmiş olması,
2. SGK kapsamında sigorta ve primlerinin eksiksiz olarak yatırılmış olması,
3. İşten ayrılmadan önceki son 120 gün boyunca sigortalı olarak çalışmış olması,
4. Son üç yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması,
5. İşten ayrıldıktan sonraki 30 gün içinde İŞKUR'a başvuruda bulunması.
6. İstifa eden kişilerin işsizlik ödeneğine başvuru hakkı bulunmuyor.
İŞSİZLİK MAAŞI BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
İşsizlik maaşı alabilmek için, çalışanın hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurması gerekiyor. İşsizlik maaşı başvuruları, İŞKUR birimine şahsen giderek, e-devlet üzerinden veya İŞKUR sitesinden yapılabilir. Zaruri nedenler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülüyor.
İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekiyor. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılıyor veya mevcut kayıtlar güncelleniyor. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması hedefleniyor. Bu nedenle işsizlik maaşına vekâletname ile başvuru yapma imkânı mümkün değildir.
“İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekiyor.”
İŞSİZLİK MAAŞI BAŞVURUSU YAPMAK İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR?
İŞKUR birimlerine şahsen veya elektronik ortamda işsizlik ödeneği başvurusu yapabilmek için gerekli belgeler şöyle listelenebilir:
• Nüfus cüzdanı veya kimlik kartı
• İşten ayrıldığınızı gösteren belge (E-devlet üzerinden alınabiliyor)
• İşsizlik maaşı başvuru formu
• İşsizlik maaşı başvuru dilekçesi
• Banka hesap numarası
İŞSİZLİK MAAŞI NE ZAMAN ÖDENİR?
İşsizlik ödeneği başvuruları takip eden ayın sonuna kadar sonuçlanıyor. İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendi hesabına yatırılır. Sigortalı işsizlere ödemeler, İŞKUR’a bildirdikleri Banka Hesap Numaraları (IBAN) aracılığıyla, hesap numaralarının eksik veya hatalı bildirilmesi durumunda ise en yakın PTTBank aracılığıyla yapılıyor.
İşsizlik maaşı sigortalılık süresine göre ödeniyor. Bu nedenle işsizlik ödeneği en az 600 gün sigortalı olanlar için 6 ay, en az 900 gün sigortalı olanlar için 9 ay, 1080 gün sigortalı olan için 10 aylık bir ödeme planı ile yapılıyor.
İŞSİZLİK MAAŞI HANGİ DURUMLARDA KESİLİR?
Kişinin işsizlik ödeneğine hak kazandığı ve işsizlik ödeneği almaya başlamasından sonra bazı nedenlerden ötürü maaş ödemesi kesilir.
Bu nedenler şöyle sıralanabilir:
• İŞKUR'un önerdiği, kişinin mesleğine ve önceki işine uygun, ikamet ettiği yerin belediye sınırları içindeki bir işi kişinin haklı bir sebebi olmadan reddetmesi,
• İşsizlik ödeneği alırken kayıt dışı çalıştığının tespit edilmesi,
• İşsizlik ödeneği alırken kişinin emekli olması,
• İŞKUR'un önerdiği mesleki eğitimleri haklı bir sebep olmadan reddetmesi, eğitime devam etmemesi veya İŞKUR'un çağrılarına cevap vermemesi.
• Eğer bu durumlar ortadan kalkarsa, kişinin ödeneği yeniden başlatılabiliyor. Ancak, ödeme süresi başlangıçta belirlenen toplam hak sahipliği süresini aşamaz.