İslam'da ki bu halifeler İslam'ın belirli dönem liderliğini yapmışlardır. İslam'da dört tane büyük halife bulunmaktadır. Bu halifeler belirli dönemde İslam ordusunun başında seferlere katılmışlardır. Dört halife İslam dininde çok büyük öneme sahip güzide isimlerdir. Resûlullah’ın vefatının Müslümanlar üzerinde bıraktığı büyük üzüntü ve şaşkınlık sürerken onun yerine devletin başına kimin geçeceği tartışması başladı. Peki, 4 halife kimdir? İlk halife kim seçildi? Son halife kimdir? İşte sırasıyla İslam’ın dört büyük halifesi….
İLK HALİFE KİMDİR?
İlk halife Hz. Ebu Bekir'dir. Hz. Ebu Bekir 573 yılında dünyaya gelmiştir. İslam Peygamberi vefat ettikten sonra halife seçilmiştir. Kureyş kabilesinden olan Hz. Ebu Bekir ilk Müslüman olan insanlardan bir tanesidir. Tüccarlık mesleği ile ilgilenmekteydi. İslam peygamberinin sahabesi olarak da bilinen Hz. Ebu Bekir 632 yılında halife seçilmiştir. İlk halife olarak bilinen Hz. Ebu Bekir İslam peygamberinin en sadık dostu olarak bilinmektedir.
4 HALİFE KİMDİR?
Hazreti Muhammed’in (S.A.V) vefatının ardından Halife seçilen 4 büyük halifenin isimleri sırasıyla şöyledir:
1-Ebu Bekir - Hz. Ebu Bekir
2-Ömer bin Hattab - Hz. Ömer
3-Osman bin Affan - Hz. Osman
4-Ali bin Ebû Tâlib - Hz. Ali
Bazı kaynaklar buna sadece 6 ay gibi bir süre görev yapan beşinci halife Hasan bin Ali'yi de dahil ederler.
BİRİNCİ HALİFE HZ. EBU BEKİR
Tarihi: 632 – 634
Hz. Ebu Bekir, ilk Müslüman olan sahabelerden biridir. Dürüstlüğü nedeniyle kendisine es-Sıddık lakabı verilmiştir. Hicret esnasında Mekkeli müşriklerin saldırısından korunmak için Hz. Muhammed (S.A.V) ile birlikte mağaraya sığınmıştır. Bu nedenle diğer lakabı, mağara arkadaşı anlamına gelen yar-ı gardır.
Hz. Ebubekir döneminde yaşanan en önemli gelişmelerden biri Kuran-ı Kerim'in mushaf haline getirilmesidir. Bu sayede, Kuran'ı Kerim'i okuyan Müslümanların ve hafızların sayısı hızla artmıştır. Peygamber efendimizin vefatından sonra zekat vermeyi reddedenler, peygamberlik iddiasında bulunanlar ve dinden dönenlerle birleşerek Müslümanlara karşı savaş açmıştır.
Bahreyn ve Yemen'de toplanan büyük bir kalabalık, namaz kılıp oruç tutacaklarını ancak zekat vermeyeceklerini söylemiştir. Hatta bazıları daha da ileri giderek, kendilerinden zekat alındığı takdirde Hz. Muhammed'in mezarını bozacaklarını ifade etmiştir. Tarihe Ridde Savaşları olarak geçen bu savaşlarda yaklaşık 30.000 kişi hayatını kaybetmiştir.
Hz. Ebubekir'in halife olduğu 2 yıllık dönemde, Suriye ve Irak fethedilmiş, İslam hızla yayılmaya devam etmiştir. 634 yılında Hz. Ebubekir hastalanmış ve vefat etmeden önce yerine Hz. Ömer'i halife olarak atamıştır.
İKİNCİ HALİFE HZ. ÖMER
Hz. Ömer 634 - 644 yılları arasında halifelik yaptı. Her zaman adaleti gözeten biri olduğu için kendisine Faruk-ı Ekber ismi verilmiştir. Hz. Ömer'in 10 yıllık halifelik döneminde başta Mısır ve Irak olmak üzere birçok ülke fethedildi. Fethedilen ülkelerde kimsenin dini inancına ve yaşam tarzına karışılmadı. Sasani Devletinin yıkılması ile birlikte İslamiyet hızla yayıldı.
Kendisi, Hz. Muhammed'in izinden giderek fakir bir yaşam sürdü. Halife olmasına rağmen en düşük maaşı kendisi aldı. Savaş ganimetlerini ise ihtiyaç sahiplerine dağıttı. O dönem içerisinde vergi ve zekat vermek istemeyen birçok devlet lideri vardı. Mugire Bin Şube'nin kölesi tarafından saldırıya uğrayan Hz. Ömer, 644 yılında vefat etti.
ÜÇÜNCÜ HALİFE HZ. OSMAN
Hz. Osman (644-656): İslam devletinde ilk iç karışıkların bu dönemde çıkması Hz. Osman Dönemini önemli kılan özelliklerden birisidir. Bu dönemin bir diğer önemli özelliği ise Kuran'ın bu dönemde çoğaltılmaya başlaması olmuştur.
Hz. Osman Dönemi'nde Libya ile Tunus'un fethi tamamlanmıştır. Sonrasında sınırlar Kafkaslara kadar ulaşmıştır ancak Hazar Türkleri İslam Devleti'ni yendiği için geri çekilmek zorunda kalınmıştır. İslam Donanması kurulmuş ve ordunun gücü artmıştır. Hz. Osman'ın devlet kadrolarına kendi akrabalarını yerleştirmesi sonucunda ilk karışıklıklar başladı ve Kufe ile Mısır'da ilk isyanlar çıktı. İsyancılar Medine'ye gelerek Hz. Osman'ın şehit olmasına sebep olmuşlardır.
SON HALİFE HZ. ALİ
Hz. Ali (656-661): İslam Devleti'nde dört büyük halife adıyla anılan halifelerin sonuncusudur. Hz. Ali İslam dini peygamberi olan Hz. Muhammed'in hem damadı hem de amcasının oğludur. Hz. Ali halifeliğe Medine halkının desteği ile getirilmiştir. Ancak Emeviler Hz. Osman'ın şehit eden kişinin bulunmayışı sebebiyle Hz. Ali'ye biat etmeyi reddetmişlerdir.
Bu dönemde müslümanlar arasında birlik ve düzen gittikçe bozulmuştur. Hz. Ayşe de dahil olmak üzere bazı Müslümanların Hz. Ali'ye karşı çıkışından sonra ilk ciddi çatışma olan Cemel Vakası (Deve Olayı) meydana gelmiştir. Sıffin Savaşı gerçekleşirken Şam valisi Muaviye'nin Hz. Ali'ye karşı ordu kurması ile ilk iç savaş da yine Hz. Ali Dönemi'nde yaşanmıştır. Hariciler iç karışıklıkların bitmesi için Hz. Ali, Muaviye ve Amr Bin As'ın öldürülmesi gerektiğini düşünerek üçüne de suikast hazırlamışlardır. Amr Bin As ve Muaviye bu suikastten kurtulmuştur. Ancak Hz. Ali bu suikast ile şehit edilmiş ve Dört Halife Dönemi sona ermiştir.
DÖRT HALİFE DÖNEMİ NE KADAR SÜRMÜŞTÜR?
Dört Halife dönemi 632 ile 661 arası yılları arasında yani 29 yıl sürmüştür.
HALİFELERİN GÖREVLERİ NELERDİR?
Halifenin görevleri; Allah’ın hükümlerini tatbik etmek, namazları, özellikle Cuma ve Bayram namazlarını kıldırmak, zekât ve diğer vergileri toplamak, kadıları (hâkimleri) ve valileri tayin etmek, İslam devletinde yaşayan fertlerin malını, canını, dinini, ahlâkını, neslini korumak. İslam devletinin sınırların korumak, cihadı tanzim etmek, orduları hazırlamak, seferberlik emri vermek, komutan tayin etmek ve gerekirse komutanlık yapmak, İslam devleti içinde zulme uğrayanlara veya ihtiyaç sahibi olanlara yardım etmek, İslam devletinde yaşayan fertler arasındaki ihtilafları çözmek ve fitneleri engellemek olmuştur.