Elektronik sigaralarda da sigarada olduğu gibi nikotinin hızlı bir şekilde beyne ulaştığına dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Dr. Bahruz Shukurov, sigara ve elektronik sigara bağımlılığı hakkında bilgi vererek tedavi yöntemlerinden bahsetti.
Nikotinin beyne ulaşması 10 saniye!
Nikotinin sigaradan dumanla alındığını, hızlı bir şekilde akciğerde absorbe edildiğini ve sonrasında kana karışıp beyne ulaştığını hatırlatan Dr. Bahruz Shukurov, “Nikotinin beyne ulaşması 10 saniye gibi kısa bir sürede gerçekleşir. Beyinde dikkat ve hafıza ile ilgili bölümleri etkiler. Noradrenalin ve dopamin salınımına neden olur. Dopamin hem kas üretimine neden olur hem de enerjiyi ve konsantreyi artırır. Bu şekilde bağımlılık oluşabilir. Kişi her defasında giderek daha fazla nikotine ihtiyaç duyar ve talep eder. Bu duruma ‘tolerans’ denir. Bir noktadan sonra bağımlılık gelişir.” dedi.
Elektronik sigaraların içerdiği 7 bine yakın kimyasal maddenin birçoğu kansorejen!
Elektronik sigaranın 2000’li yılların başında ‘yerine koyma tedavisi’ olarak ortaya çıktığına değinen Shukurov, “Sigaranın içindeki katran, karbonmonoksit gibi maddelerin akciğer kanserine neden olmasından dolayı nikotinin daha sağlıklı bir şekilde yerine konulmasını sağlamak için kullanılmaya başlandı. Elektronik sigara kapsülünün içerisinde nikotin ve nikotinin buhar halinde kalmasını sağlayan maddeler vardır. Bu siteme vaporizasyon denir.” ifadelerini kullandı.
Elektronik sigaradan da sigara ile aynı şekilde nikotin alındığını ve birçok sakıncası olduğunu vurgulayan Shukurov, şöyle devam etti:
“Elektronik sigarada da bağımlılık devam eder. Nikotin yerine koyma tedavisine nikotin replasman tedavisi denir. Tüm dünyada onaylanmış, nikotin replasman tedavisinde nikotin bantları ve nikotin sakızları kullanılır. Bu tedavide nikotin ağız yoluyla veya ciltten alınır. Elektronik sigaralarda vaporizasyon sigaradaki gibi işlemektedir ve nikotin hızlı bir şekilde beyine ulaşmakta ve etki etmektedir. Bir şey ne kadar hızlı ve güçlü bir şekilde etki ortaya çıkartırsa, bağımlılık yapma ihtimali de o kadar yüksektir. Elektronik sigarada bundan dolayı en az sigara kadar bağımlılık yapabilmektedir. Elektronik sigaraların içinde de bir sürü katkı maddeleri ile birlikte onun buhar halinde tutulmasını sağlayan zararlı maddeler vardır. Propilen, nitrozaminler gibi zararlı maddelerin yanında kahve, çikolata gibi aromaları içermektedir. Elektronik sigaralar 7 bine yakın kimyasal madde içermekle beraber bunların birçoğu da kansorejen maddedir.”
Elektronik sigaralar yaralanmalara da neden olabiliyor
Nikotinin kilo başına 0.5 -1 miligramda ölümcül bir madde olduğunun altını çizen Shukurov, “Bazı elektronik sigara kartuşları 100 mg kadar nikotin içerebiliyor. Elektronik sigaraların mutlaka çocuklardan uzak tutulması gerekir. Arızalı ürünlerde patlama meydana gelebiliyor. Elektronik sigaralarda genellikle lityum iyon piller kullanılır. Lityum hızlı bir şekilde etkileşime girerek patlamalara, yangınlara kullanıcıların yararlanmasına neden olabiliyor. Patlama riskinin azaltılması için cihaza uygun parçalar alınılması önerilir ama elbette en sağlıklısı, tamamen uzak durmak ve hiç kullanmamaktır.” uyarısını yaptı.
Bağımlılık tedavisinde önce ritüeller kırılmaya çalışılır
Hem elektronik sigara hem de normal sigara kullananlara ‘çifte kullanıcı’ dendiğini dile getiren Shukurov, “Toplumda ‘elektronik sigaranın zararı yok, sıkıntısı yok, sorun oluşturmuyor, pasif içiciliği yok, herhangi bir probleme neden olmaz’ gibi bir algı mevcut olduğundan sigaraya göre daha rahat kullanılabiliyor, kapalı ve kalabalık ortamlarda da rahatça tüketilebiliyor. Çifte kullanıcı toplu ortamlarda elektronik sigara, tek kaldığın da normal sigara kullanır. Sigara ritüellerine elektronik sigara içerken de devam eder.” dedi.
Bağımlılıklarda balık ile alkol tüketmek, kahve ile sigara içmek gibi ritüeller olduğunu belirten Dr. Bahruz Shukurov, “Bağımlılık tedavisinde önce bu tarz refleksif davranışları söndürmeye, kırmaya çalışırız. Elektronik sigara kullanımında da refleksif davranışlara rastlanmakta. Bunun nedeni sigara ile benzer mekanizması olmasıdır. Nikotin tedavisi, nikotin bandı ya da nikotin sakızı ile yapıldığında kişide ritüelleri için çağrışım yapmaz.” şeklinde konuştu.
Elektronik sigara bağımlılığı da sigara bağımlılığı gibi tedavi edilebilir
Nikotin Replasman Tedavisi’nin (NRT) nikotin bağımlılığında etkinliği kanıtlanmış ve diğer ülkelerde de önerilen bir tedavi yöntemi olduğunu hatırlatan Shukurov, “Bu tedavide nikotin sakızı ya da bandına karşı bir bağımlılık geliştiğine dair bir veri bulunmuyor. Nikotin Replasman Tedavisi doktor ve terapist eşliğinde nikotin bandı veya sakızının ne kadar süre kullanılması gerektiği planlanır. Bu tedavide sinirlilik, uyuyamama, huzursuzluk, aşırı sigara isteği, baş ağrısı gibi akut yoksunluk belirtilerinin oluşmaması için nikotin bandı veya sakızı ile belirli bir süre nikotin alımına devam edilir. Bu şekildeki nikotin alımı sigara ile alınandan farklıdır. Sigarada nikotin emilimi hızlı bir şekilde olur bu tedavide nikotin cilt ya da sindirim aracılığıyla alındığından emilimi yavaş olur.” açıklamasını yaptı.
Elektronik sigara bağımlılığında da ilaç tedavisi ve yerine koyma tedavisi uygulanabildiğini dile getiren Shukurov, “Sigara bağımlılığına özgün bazı ilaçlarda kullanılabilir. Psikoterapi çok önemlidir ve bağımlılık danışmanıyla mutlaka görüşülmesi gerekir. Son dönemlerde ilaç dışı yöntemler yani manyetik uyarım tedavisi kullanılmaya başlanmıştır.” diyerek sözlerini tamamladı.
