Çocukların kas-iskelet sistemi gelişimi, özellikle büyüme dönemlerinde dikkat edilmesi gereken bir süreçtir. Bu süreçte yapılan bazı hatalar, gelecekte ciddi ortopedik sorunlara yol açabilir.
Çocuklarda ortopedik sorunlara neden olan bu hataların farkında olmak, hem çocukların sağlıklı bir gelişim göstermesini sağlar hem de ileride ortaya çıkabilecek problemleri önler. İşte çocuklarda en sık karşılaşılan ortopedik sorunlara yol açan hatalar:
Uzun Süre Aynı Pozisyonda Kalma ve Hareketsizlik
Günümüzde çocuklar, teknolojinin etkisiyle uzun süreli oturma pozisyonlarında zaman geçirebiliyor. Tabletler, bilgisayarlar ve televizyon başında geçirilen bu süreler, hareketsiz bir yaşam tarzını beraberinde getiriyor. Çocukların kas-iskelet sisteminin düzgün bir şekilde gelişmesi için hareket etmek, kasların çalışmasını sağlamak oldukça önemlidir. Uzun süre aynı pozisyonda oturmak, omurga eğriliklerine (skolyoz) ve duruş bozukluklarına neden olabilir. Hareketsizlik ise eklem sertliklerine, kas güçsüzlüklerine ve postural sorunlara yol açar.
Öneri: Çocukların günlük yaşamlarına hareketli aktiviteler dahil edilmeli, düzenli egzersizler ve dışarıda geçirilen zaman arttırılmalıdır.
Yanlış ve yükü ağır çanta taşıma
Çocukların okula giderken taşıdıkları çantaların ağırlığı, omurga sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir. Aşırı ağır çantalar, özellikle omurga üzerine fazla baskı yaparak, duruş bozukluklarına ve bel-sırt ağrılarına neden olabilir. Ayrıca, çantaların yanlış taşınması (tek omuzda taşıma) omurganın dengesini bozarak skolyoz gibi ciddi ortopedik sorunlara yol açabilir.
Öneri: Çantaların ağırlığı, çocuğun kilosunun %10-15'ini geçmemelidir. İki omuzda dengeli bir şekilde taşınmalı ve tercihen ortopedik destekli sırt çantaları tercih edilmelidir.
Doğru olmayan basma şekli
Yürüme, koşma veya ayakta durma sırasında çocukların doğru basma şekline sahip olmaması, ayak ve diz sorunlarına yol açabilir. Düz tabanlık (pes planus) ya da içe veya dışa basma gibi anormal basış biçimleri, ayak, diz ve kalça eklemlerine ekstra yük bindirir. Bu da eklem ağrılarına, ayak deformitelerine ve ileride daha ciddi ortopedik sorunlara neden olabilir.
Öneri: Çocukların yürüyüş ve duruşları dikkatle izlenmeli, anormal basış şekilleri fark edildiğinde bir ortopedi uzmanına başvurulmalıdır.
Çocuklarda obezite
Obezite, sadece genel sağlık problemleriyle sınırlı kalmayıp, çocuklarda ortopedik sorunlara da neden olur. Fazla kilo, çocukların eklem ve kemik yapısına fazladan yük bindirir. Özellikle diz ve ayak bileği eklemlerinde aşırı yüklenmeye bağlı problemler oluşabilir. Obezite, diz ekleminde erken yaşta aşınmalara ve gelişim bozukluklarına yol açabilir. Aynı zamanda fazla kilolu çocukların hareket kabiliyeti azalır ve bu da kas-iskelet sisteminin gelişimini olumsuz etkiler.
Öneri: Dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırılmalı, çocukların fiziksel aktiviteleri artırılmalıdır. Obezite riski olan çocuklarda düzenli ortopedik kontroller yapılmalıdır.
Yanlış ayakkabı seçimi
Çocukların ayakkabı seçimi, ayak gelişimi açısından büyük önem taşır. Uygun olmayan, sert tabanlı ya da ayağa tam oturmayan ayakkabılar, ayak deformitelerine neden olabilir. Özellikle, ayağın doğal hareketini kısıtlayan ayakkabılar, çocukların yürüyüş biçimini olumsuz etkiler ve zamanla diz ve bel problemlerine yol açabilir. Ayakkabıların ayağın gelişim sürecine uygun olması, ortopedik sorunların önlenmesinde kilit bir rol oynar.
Öneri: Ayakkabı seçiminde ayağa tam oturan, esnek ve destekleyici tabanlı modeller tercih edilmelidir. Çocukların ayak gelişimi düzenli olarak kontrol edilmeli ve ihtiyaç halinde ortopedik ayakkabılar kullanılmalıdır.
Doç.Dr.Aybars Kıvrak,'' Çocukların ortopedik sağlığı, hem günlük yaşamda hem de ileri yaşlarda sağlıklı bir yaşam sürmelerinde temel rol oynar. Yukarıda sıralanan hatalardan kaçınarak, çocuklarınızın kas-iskelet sisteminin sağlıklı gelişimini destekleyebilir ve ileride ortaya çıkabilecek ortopedik sorunları önleyebilirsiniz.''dedi.
