Sedimantasyon hız testi olarak da bilinen bu test, vücuttaki iltihabı tespit etmeye yardımcı olan basit bir kan örneklemiyle yapılır. Sedimantasyon hızı testi tek başına bir tanı aracı değildir, ancak doktorunuzun inflamatuar bir hastalığın ilerlemesini teşhis etmesine veya ilerlemesini izlemesine yardımcı olabilir.
Doktorunuzun kullandığınız ilaçlara ya da sizin durumunuza ilişkin bir özel uyarısı olmadıysa aç ya da tok fark etmeksizin yapılabilir. Sedimantasyon testi için damardan kan örneği alınır.
Sedimantasyon Testi Nasıl Yapılır?
Sedimantasyon testinde kullanılacak kan örneği genellikle koldan alınır. Sağlık görevlisi öncelikle damarlarınızın daha belirgin hale gelmesi için kolunuzun üst kısmını bir bant yardımı ile sıkar. Damarlarınızın şişmesinin ardından kan alacağı bölgeyi sterilize ederek damarınıza bir iğne yerleştirir. Bu iğnenin arkasından akan kanı bir test tüpüne toplar. Kan alınmasının ardından iğnenin girdiği bölgede birkaç saat süresince hafif bir ağrı ve hassasiyet görülebilir.
Sedimantasyon hızı testinde kırmızı kan hücrelerinin deney tüpünün dibine ne kadar hız ile düştüğü ölçülür. Kandaki enfeksiyon, hücrelerin kümelenmesine neden olur. Bu kümeler tek haldeki hücrelerden daha yoğun olduğu için dibe doğru daha çabuk inerler. Sedimantasyon testi için yapılan ölçümlemede, kırmızı kan hücrelerinin bir saat içinde indiği mesafe milimetre cinsinden belirlenerek test sonucuna yazılır.
Sedimantasyon Kaç Olmalı?
Normal aralık, erkekler için 0 ila 22 mm/saat ve kadınlar için ise 0 ila 29 mm/saattir. Yaş ve cinsiyet faktörleri de göz önüne alındığında normal değerler şu aralıklarda olmalıdır:
- 50 yaşından küçük erkeklerde 0 ila 15 mm/saat,
- 50 yaşından büyük erkeklerde 0 ila 20 mm/saat,
- 50 yaşından küçük kadınlarda 0 ila 20 mm/saat,
- 50 yaşından büyük kadınlar için 0 ila 30 mm/saat.
Sedimantasyon testinde sedimentasyon hızının yüksek çıkması, vücudunuzda iltihaba neden olan bir hastalığınızın olduğunun işaretidir. Öte yandan birçok etken kanın yapısını değiştirerek kırmızı kan hücrelerinin çökelme hızını etkileyebilir. Bu durumlar şöyle sıralanır:
- Obezite,
- Anemi,
- Oto-immün hastalıklar
- Hamilelik,
- Böbrek hastalıkları,
- Çeşitli ilaçlar
Hangi Hastalıklarda Sedimantasyon İstenir?
Doktorunuz iltihaba neden olan bir durumunuz olduğundan şüphelendiğinde sedimentasyon testi yapılabilir. Sedimantasyon testi spesifik olmayan bir test olarak adlandırılır. Bunun nedeni ise spesifik hastalıkları teşhis etmemesi, inflamasyonun varlığı ve seviyeleri hakkında bilgi vermesidir.
Sedimantasyon Yüksekliği
Orta derecede bir sedimantasyon sonucu inflamatuar bir hastalıktan ziyade hamilelik, adet görme veya anemi nedeniyle ortaya çıkabilir. Kullandığınız bazı ilaçlar ve takviyeler de sonuçlarınızın orta seviyede çıkmasında etken rol oynayabilir. Sedimantasyon ölçüm sonucunuzun yüksek olması ise birçok hastalıkla ilgili olabilir. Bu rahatsızlıkların öne çıkanları şu şekilde sıralanabilir:
- Enfeksiyon,
- Romatizmal eklem iltihabı,
- Romatizmal ateş,
- Çeşitli Damar hastalıkları,
- Enflamatuar bağırsak hastalığı,
- Böbrek hastalıkları
- Bazı kanserler,
- Bağışıklık sisteminizin kendi sağlıklı hücrelerine saldırmasına neden olan otoimmün hastalıklar.
Enflamasyon yani iltihap, bağışıklık sisteminizin bir sorun karşısında gösterdiği bir tepkidir. Basit bir kesik de iltihaba neden olabilir ama bu küçük iltihap, sağlığımızı ciddi derecede etkilemez. Yüksek miktardaki iltihabın ise arkasında başka önemli nedenler olabilir. Sedimantasyon hızı testi, enfeksiyon miktarınızı ölçmeye yarar. Bunun yanı sıra var olan iltihabi bir rahatsızlığa karşı tedavinin etkisini izlemek için de belli aralıklarla sedimantasyon testi yapılabilir.
Sedimantasyon Testi İstenmesine Neden Olabilecek Bazı Belirtiler
Doktorunuz sağlığınızla ilgili şikayetlerinizi sizden dinledikten ve muayenesini yaptıktan sonra aşağıdaki olası hastalık ihtimallerinden birinden şüphelenmesi halinde sedimantasyon testi isteyebilir:
- Baş ağrısı,
- Sert, şişmiş veya ağrılı eklem,
- Omuzlarınızda, boynunuzda veya pelvisinizde ağrı,
- İştahsızlık,
- İstemsiz kilo verme,
- Aşırı kilo kaybı,
- Dışkıda kan, diyare ve her zamankinden farklı bir karın ağrısı,
- Sindirim sorunları.
Vücudunuzda İltihap Varsa Başka Testler de Gerekebilir
Sedimantasyon testinden çıkan sonuçlar vücudunuzun bir yerinde iltihap olduğunu ortaya koyar ancak iltihabın nerede olduğunu veya bu iltihaba neyin neden olduğunu tespit edemez. Doktorunuz tanı koymasına yardımcı olması için ayrıca C-reaktif proteininizin (CRP) değerlerini de görmek isteyebilir. Her iki test de bir tanıya işaret etmeye veya bir tanıda tedaviyi belirlemeye yardımcı olabilecek tahlillerdir. Net bir tanı koymak için görüntüleme yöntemlerine ya da biyopsiye ihtiyaç duyulabilir.
