Allah'ın adıyla
Bugünkü yazımda, Müslümanın kaçınması gereken hasletlerden on tanesine yer vermek istedim. Yazı fazla uzamasın diye yorum yapmadım. Her bir hasletin kısaca anlamı ve onunla ilgili bir ayet ile bir hadis ile yetindim.
Bu kötü hasletler şunlardır:
1- Riya
Riya; gösteriş demektir.
Konuyla ilgili bir ayet: 'Münafıklar, Allah'ı aldatmaya çalışırlar. Halbuki Allah, onların oyunlarını başlarına geçirecektir. Onlar, namaza kalktıkları zaman tembel tembel kalkarlar. İnsanlara gösteriş yaparlar. Allah'ı pek az anarlar' (Nisa 142)
Konuyla ilgili bir hadis: Ebu Hüreyre'den (ra) rivayetle Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: 'Kıyamet günü hesabı ilk görülecek kişi, şehit düşmüş bir kimse olup huzura getirilir. Allah Teala ona verdiği nimetleri hatırlatır, o da hatırlar ve bunlara kavuştuğunu itiraf eder.
Cenab-ı Hak:
-Peki, bunlara karşı ne yaptın? Buyurur.
-Şehit düşünceye kadar senin uğrunda cihad ettim, diye cevap verir.
-Yalan söylüyorsun. Sen, 'Yiğit adam' desinler diye savaştın, o da denildi, buyurur.
Sonra emrolunur da o kişi yüzüstü cehenneme atılır.
Bu defa ilim öğrenmiş, öğretmiş ve Kur'an okumuş bir kişi huzura getirilir. Allah ona da verdiği nimetleri hatırlatır. O da hatırlar ve itiraf eder.
Ona da:
-Peki, bu nimetlere karşılık ne yaptın? Diye sorar.
-İlim öğrendim, öğrettim ve senin rızan için Kur'an okudum, cevabını verir.
-Yalan söylüyorsun. Sen, 'Alim' desinler diye ilim öğrendin, 'Ne güzel okuyor' desinler diye Kur'an okudun. Bunlar da senin hakkında söylendi, buyurur. Sonra emrolunur o da yüzüstü cehenneme atılır.
Daha sonra Allah'ın (cc) kendisine her çeşit mal ve imkan verdiği bir kişi huzura getirilir. Allah verdiği nimetleri ona da hatırlatır. O da hatırlar ve itiraf eder.
-Peki, sen bu nimetlere karşılık ne yaptın? Buyurur.
-Verilmesini sevdiğin, razı olduğun hiçbir yerden esirgemedim, sadece senin rızanı kazanmak için verdim, harcadım, der.
-Yalan söylüyorsun. Halbuki sen, bütün yaptıklarını 'Ne cömert adam' desinler diye yaptın. Bu da senin için söylendi, buyurur. Sonra emrolunur ve bu da yüzüstü cehenneme atılır' (Müslim, İmare bölümü)
2- Gıybet
Gıybet; başkasının arkasında, onun hoşlanmayacağı şekilde ondan bahsetmektir.
Konuyla ilgili bir ayet: 'Ey iman edenler! Zannın bir çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah'a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah tövbeyi çok kabul edendir, çok merhamet edendir' (Hucurat 12)
Konuyla ilgili bir hadis: Ebu Hüreyre'den (ra) rivayetle Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: 'Gıybet nedir bilir misiniz? Allah ve Rasulü daha iyi bilir, dediler. Hz. Peygamber: Gıybet, din kardeşini hoşlanmadığı bir şey ile anmandır buyurdu. Söylenen şey onda varsa ne dersiniz diye soruldu. Eğer söylediğin şey onda varsa gıybet ettin, yoksa o zaman ona iftira ettin demektir' buyurdu. (Müslim, Ebu Davut, Tirmizi)
3- Tecessüs
Tecessüs; bir şeyin veya insanların iç yüzünü, gizli taraflarını veya kusurunu araştırmak demektir.
Konuyla ilgili bir ayet: 'Ey iman edenler! Zannın bir çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın...' (Hucurat 12)
Konuyla ilgili bir hadis: 'İnsanların kusurlarını araştırıp ortaya çıkarırsan onları fesada sürüklemiş olursun' (Ebu Davut)
4- Kibir
Kibir; büyüklenmek, kendini diğer insanlardan daha üstün görmek demektir.
Konuyla ilgili bir ayet: '…Muhakkak ki Allah, büyüklenenleri sevmez. ' (Nahl 23)
Konuyla ilgili bir hadis: Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: 'Kibir; hakkı inkar etmek ve insanları hafife alıp onları hor görmektir' (Müslim, Tirmizi)
5- Hased
Hased; kıskançlık, çekememezlik anlamında olup, başkasında olan iyi şeylerin onda olmayıp kendisinde olmasını istemek olarak ifade edilebilir.
Konuyla ilgili bir ayet: 'De ki:....... Haset ettiği zaman hasetçinin şerrinden sabahın Rabbine sığınırım' (Felak 5)
Konuyla ilgili bir hadis: 'Birbirinize haset etmeyin, kin tutmayın. Başkalarının ayıplarını araştırmayın, konuştuklarını dinlemeyin, müşteri kızıştırmayın. Ey Allah'ın kulları kardeş olun' (Müslim)
6- Nemmamlık (Laf taşıyıcılığı)
Nemmamlık; insanlar arasında fitneye sebep olacak şekilde laf götürüp getirmek demek olup, bunu yapana da 'Nemmam' denir.
Konuyla ilgili bir ayet: 'Alabildiğine yemin eden, aşağılık, daima kusur arayıp kınayan, durmadan laf götürüp getiren kimseye itaat etme' (Kalem 10–11)
Konuyla ilgili bir hadis: Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: 'Hiçbir koğucu (Nemmam) cennete giremez' (Buhari, Müslim)
7- Cimrilik
Konuyla ilgili bir ayet: 'Allah'ın kendilerine lütfundan verdiği nimetlerde cimrilik edenler, bunun kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar. Hayır! O kendileri için bir şerdir. Cimrilik ettikleri şey kıyamet gününde boyunlarına dolanacaktır. Göklerin ve yerin mirası Allah'ındır. Allah, yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır' (Al-i İmran 180)
Konuyla ilgili bir hadis: 'İki haslet vardır ki bir mü'minde asla beraber bulunmazlar: Cimrilik ve kötü ahlak' (Tirmizi)
8- Su-i zan
Su-i zan; başkasının hakkında kötü ithamlarda bulunmak demektir.
Konuyla ilgili bir ayet: 'Ey iman edenler! Zannın bir çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır...' (Hucurat 12)
Konuyla ilgili bir hadis: 'Zandan sakının. Çünkü zan, sözlerin en yalanıdır' (Buhari, Müslim)
9- Müslümanları hor görmek
Hor görmek; küçümsemek, alaya almak demektir.
Konuyla ilgili bir ayet: 'Ey Mü'minler! Bir topluluk diğer bir topluluğu alaya almasın. Belki de onlar, kendilerinden daha iyidir. Kadınlar da kadınları alaya almasın. Belki de alay ettikleri kendilerinden daha iyidir. Kendi kendinizi ayıplamayın, birbirinizi kötü lakaplarla çağırmayın. İmandan sonra fasıklık ne kötü bir isimdir. Tövbe etmeyenler zalimlerin ta kendileridir' (Hucurat 11)

Konuyla ilgili bir hadis: 'Müslüman kardeşini hor görmesi, kişiye kötülük olarak yeter' (Müslim, Ebu Davut, Tirmizi, İbni Mace)
10- Müslümanlara buğzetmek
Buğzetmek; öfke duymak, kin beslemek anlamlarına gelir.
Konuyla ilgili bir ayet: 'Muhammed Allah'ın Rasulüdür. O'nun yanında bulunanlar da kafirlere karşı çetin, kendi aralarında merhametlidirler...' (Fetih 29)
Konuyla ilgili bir hadis: 'Birbirinize buğzetmeyiniz, haset etmeyiniz, sırt dönmeyiniz ve ilginizi kesmeyiniz. Ey Allah'ın kulları kardeş olunuz. Bir Müslümanın, din kardeşini üç günden fazla terk etmesi helal değildir' (Buhari, Müslim, Ebu Davut, Tirmizi, İbni Mace)
Allah (cc), bütün Müslümanları bu kötü hasletlerden muhafaza buyursun.
Allah'a emanet olun.