Allah'ın adıyla
İslam insanın ferdi, ailevi ve sosyal hayatını bir bütün olarak düzenleyip şekillendirir. Bu yüzden Müslüman, İslam'ı hayatında tatbik etmeye çalıştığı gibi aile hayatında da tatbik etmekle mükelleftir. Nitekim Müslüman, aile bireylerinden sorumludur.
Konuyla ilgili bir ayette şöyle buyurulmaktadır: «Ey iman edenler! Kendinizi ve aile efradınızı yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun...» (Tahrim 6)
Müslümanın, aile hayatında İslam'ı tatbik ederken dikkat etmesi gereken hususlar vardır ki bu yazımızda bunlardan bazılarına yer vereceğiz.
Programlı olmak.
Müslümanın, her şeyden önce programlı olması gerekir ki aile içinde İslam'ı hakkıyla tatbik edebilsin. Hikmetle ve güzel sözle anlatmalı, özellikle de kendisi yaparak ve yaşayarak örnek olmalı ki tesir edebilsin.
Eve giriş ve çıkışlarda selam vermek.
Müslüman, eve giriş ve çıkışlarda aile bireylerinin selam vermeyi alışkanlık haline getirmelerini sağlamalıdır. Bu konudaki bir ayet şöyledir: «…Evlere girdiğiniz zaman, Allah katından bereket, sağlık ve güzellik dileyerek kendinize (birbirinize) selam verin…» (Nur 61)
Aile bireylerine karşı gereken sevgi ve saygıyı göstermek.
Aile bireylerinin birbirleri üzerinde karşılıklı hakları vardır. Müslüman, bu hakları elinden geldiğince gözetmeli ve üzerine düşeni yapmalıdır. Anne–babasına ve ailenin diğer büyüklerine karşı saygılı ve itaatkar olmalı, kendisine gayri İslami bir şey emredilmedikçe itaat etmelidir. Bu konuyla ilgili bir ayet şöyledir: «Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana–babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine «of!» bile deme; onları azarlama; ikisine de güzel söz söyle.» (İsra 23)
Aile içinde kendisinden küçük bireylere de sevgiyle yaklaşmalı, şefkat ve merhametle muamele etmelidir. Konuyla ilgili bir hadis şöyledir: «Ey Allah'ın Resulü kime karşı iyilik yapayım?' Diye sorulunca, Hz. Peygamber (sav) şu cevabı vermiştir: 'Annene, babana, kız kardeşine, erkek kardeşine, bunu takip eden azatlına. Bu iyiliği de, üzerine vacip olan bir hakkın ödenmesi, yani, sıla–ı rahmin yerine getirilmesi olarak yapacaksın. (Nafile veya tercihe dayalı bir amel olarak değil)» (Ebu Davud, Edep bölümü)
Aile içinde ahlak ve adap kurallarına riayet etmek.
Müslüman, aile içinde ahlak ve adap kurallarının yer etmesi için azami gayret göstermelidir. Öyle ki aile bireyleri; Anne–baba ve ailenin diğer büyükleriyle konuştuklarında seslerini yükseltmemeli, mütevazi olmalı, saygı ve ölçüyü muhafaza etmelidirler.
Onlara isimleriyle hitap etmemeli, yanlarında oturduklarında ayaklarını üst üste atmamalı, uzatmamalı ve edepli bir şekilde oturmalıdırlar. Kendilerinden küçük bireyleri ve evin çocuklarını azarlamamalı, isimlerini bozarak hitap etmemeli, onlara çirkin sözler söylememeli ve sürtüşmemelidirler. Aile ortamında uygunsuz kıyafetler giymemeli, yatma zamanı odalarına çekilip evin içinde rasgele dolaşmamalı, eğer bir işleri olursa diğer odalara girmek için kapıyı çalıp izin almalı ve odanın müsait olmasını beklemelidirler.
Konuyla ilgili bir ayet şöyledir: «Ey müminler! Ellerinizin altında bulunan (köle ve cariyeleriniz) ve içinizden henüz ergenlik çağına girmemiş olanlar, sabah namazından önce, öğleyin soyunduğunuz vakit ve yatsı namazından sonra (yanınıza gireceklerinde) sizden üç defa izin istesinler.
Bunlar, mahrem (kapanmamış) halde bulunabileceğiniz üç vakittir. Bu vakitlerin dışında ne sizin için ne de onlar için bir mahzur yoktur. Birbirinizin yanına girip çıkabilirsiniz.
İşte Allah ayetleri size böyle açıklar. Allah, (her şeyi) bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir. Çocuklarınız ergenlik çağına girdiklerinde, kendilerinden öncekiler (büyükleri) izin istedikleri gibi onlar da izin istesinler. İşte Allah, ayetlerini size böyle açıklar. Allah alimdir, hakimdir. ' (Nur 58, 59)
Birlikte sofraya oturduklarında sünnete uygun oturmalı, yemek üzerinde iken boş ve gereksiz konuşmalara girmemeli, yemeklerini önlerinden yemelidirler. Bismillah ile başlayıp, elhamdülillah ile bitirmeli, yemek beğenmeme gibi kötü huylardan uzak durmalıdırlar.
Evde günlük Kur'an okumak.
Müslüman, evde günlük Kur'an okunmasına azami gayret sarf etmelidir. İçinde Kur'an okunmayan evin hayır ve bereketi de gider. Ailenin bütün bireylerinin günlük Kur'an okumasına ve bunu adet haline getirmesine çalışmalıdır.
Evde namazları cemaatle kılmak.
Müslüman, aile bireyleri evde olduklarında vakit namazlarının cemaatle kılınması için gayret göstermelidir. Evde olmadıkları zaman ise camide cemaatle namaz kılmaya gayret göstermelidir.
Evde düzenli kitap okumak.
Müslüman, aile bireylerinin evde düzenli kitap okumalarını ve bunu adet haline getirmelerini sağlamalıdır.
Evde düzenli sohbet yapmak.
Müslüman, ailenin kültürel ihtiyacını dikkate alarak evde kültürel ders ve sohbet yapmalı ve bunu sürekli hale getirmelidir.
Allah'a emanet olun.
